Osmanlı Hukuk sitemi olarak; Şeri/şeriat hukukunu uygulamakla birlikte Örfi/Gelenek hukukunu da kullanmıştır. Şer-i kuralları MÜFTÜLER, Örfi kuralları genellikle Kanunname ve Ferman şeklinde Padişahlar (padişah iradesi ile) hayata geçirmişler.
Genel olarak hukuk kuralları, TEBA’nın konumuna göre aşağıdaki gruplamalara göre uygulanmakta.

1)Müslümanlara uygulanan hukuk kuralları; Şer-i ve Örfi. Şer-i kurallar Mezheplere göre (Hanefi/Sünni Fıkhı, Şafi-i Fıkhı, Maliki Fıkhı ve Hanbeli Fıkhı) farklılık göstermekte.

2)Gayrimüslimlere uygulanan kuralları ise kendi dinlerinin ve mezheplerinin şer-i kuralları ile Örfi kurallar,
“Fatih İstanbul’u aldığı zaman İstanbul, Kayseri, Kudüs ve Ermeni Patriklerini makamlarında bırakmış, onlara kendi aralarındaki hukuk davalarına bakmaları ayrıcalığını vermiştir. Yahudilerin de o tarihlerde özel bir adli örgütleri olduğu anlaşılmaktadır.” (CK: Sy 15)

3)Ecnebi/Yabancı uyruklulara ise kendi ülke kanunları hükümleri uygulanmakta, Müslümanlarla Ecnebiler arası uyuşmazlıklarda güçler dengesi gözetilerek kural uygulanır.

4)Müslimlerle, Gayrimüslimler arasındaki sorunlarda genellikle Müslimlere ait kurallar uygulanır.

Şeri, yani şeriat hukukunun temel kaynağını FIKIH/Sünnet, fetvalar oluşturmakta. FETVALAR FAKİH’ler, İlmiye sınıfından ŞERİAT ve FIKIH uzmanları MÜFTÜ’ler tarafından “…sorulan bir müşkül hakkındaki cevap” olarak ortaya çıkmakta. En büyük Müftü Şeyhülislam, Ulemanın başı. Ulema/Alimler; hem din hem de adalet hizmetlerini yürüten sınıf.

Müftü ve kadılar, Şeyhülislama bağlıdır ve atanmalarını Şeyhülislam yapar.

Osmanlı, Selçuklu’nun mirasçısı olduğunu söyler. Selçuklu’da da toplumsal yaşam Osmanlı’da olduğu gibi şeri kurallara göre düzenlenir. Üçyüz Selçuklu, 600 Osmanlı, eder 900 yıl.

Osmanlı’da Savcı da Yargıç da KADI’dır. Kadı’nın üstünde, Şeyhülislam ve Padişah iradesinden başka denetim bulunmaz. KADI olayı inceler, tarafları dinler kararını verir.

Almanya vize başvuru Amaçları

Mahkeme kararları üzerine yapılan bir araştırmaya göre Osmanlıda 600 sene boyunca hiç katl ve zina davası olmaz. 4 hırsızlık davası olur. 1 hırsızın eli kesilir. Kadı yanlış karar verdiği için görevden alınır.

Peki niye böyle?:çünki itikad sağlam olduğu için insanlar günah işlemekten ve suçtan kaçınıyorlardı. Yine de son dönem Osmanlı kadılarından bir kısmının taraflı fetvaları olmuş. Buda şiirlere konu olmuş.mesela:

Telli sazdır bunun adı
Ne ayet dinler, ne kadı
Bunu çalan anlar kendi
Şeytan bunun neresinde?
Abdest alsan aldın demez
Namaz kılsan kıldın demez
Kadı gibi haram yemez
Şeytan bunun neresinde?
Dertli gibi sarıksızdır
Ayağı da çarıksızdır
Boynuzu yok, kuyruksuzdur
Şeytan bunun neresinde?

DERTLİ de bu derdi tarihe not düşmüş. (1772-1845 Bolu-Şahanlar Köyü)

Velhasılı kelam dertli mahlaslı şair günümüzdeki hakimleri görse herhalde kafayı yerdi. Çünki aynı hakim aynı suça farklı cezalar verebiliyor. Kanunlar buna musaid. Umulur ki ilerde Müslümanlar hak ettiği kuran kanunlarına yeniden kavuşurlar.

Toplum yeniden huzur toplumu olur. Şu anki gidişat hayra alamet değil. Suçların caydırıcı cezaları olmadığı için toplumda hertürlü günah, suç lakayd bir şekilde işleniyor. Her gün falan falanı öldürmüş,bilmem kim neyi çalmış,şu bunu dolandırmış,o buna tecavüz etmiş. Benim şahsen kalbim bu kadar rezilliği kaldırmıyor. Tahmin ederim sizde öylesinizdir. O zaman Allaha dua edelim bizi bu toplumsal felaketlerden en yakın zamanda kurtarsın inşallah.