Arapça şwr kökünden türeyen istişāre “danışma, görüş sorma” manalarına gelir.Bu kelime Arapça şāra;gösterdi, işaret etti” fiilinin istif’āl vezni masdarıdır.İstişare,meşveret,şura,işaret… kelimeleri aynı kökten türemiştir. Meşveret, sınırlı akıl / sınırlı düşünceye sınırsızlık kazandırmanın önemli bir yoludur. Dinin kat’i ve sabit hükümlerinin haricindeki mevzularda, ihtisas sahibi kişilerle, belli kurallar ekseninde, doğruyu bulma adına başka akıllara danışma ve onlar vasıtasıyla hakikati bulma ameliyesi olarak tanımlanabilir. Türkçemizdeki karşılığı ise, ortak akıldır.

Meşveret, hak ve hakikati ortaya koyma, mevcut şartlar altında yapılması gerekeni en uygun şekilde yapma imkânı verir. Yeryüzü mirasçılarının bir vasfı olan meşveretin gerçekleşmesi için ön şartlar; kâmil iman, yeniden dirilişin en önemli iksiri sayılan aşk-u şevk, akıl-mantık-şuur üçlüsüyle ilme yönelmek, kâinât-insan-hayat mülâhazalarını bir kere daha gözden geçirip, yanlış ve doğruları kritik etmek ve hür düşünüp düşünce hürriyetine saygılı olmaktır.

Meşverette fikir hürriyeti esastır. Fikir hürriyetinin olmadığı zeminlerde ortak akıl meyvesi neşv-ü nema bulamayacaktır.Meşverette gizli,saklı kalmış fikirlerin ortaya çıkarılması hedeflenmelidir.Çünkü bu şekilde herkesin çorbada tuzu olması sağlanmış olacaktır.Yapılacak işte herkesin payı olacağından, aidiyet düşüncesi gelişecektir.İdeal liderler bu şekil meşverete zemin hazırlayan kimselerden çıkacaktır.

Kur’an-ı Hakim’de: “Onlar (öyle kimselerdir) ki, Rabbilerinin çağrısına icâbet eder ve namazı dosdoğru kılarlar; onların işleri kendi aralarında şûrâ iledir; kendilerine rızık olarak verdiğimizden de infakta bulunurlar.” (Şûrâ, 42/38) buyurularak şûrânın namaz ve zekat yükümlülüğü arasında zikredilmesi ayrı bir önem arz etmektedir.Bu üç ibadetin ferdi ve içtimai boyutları nazara verilerek, Allah’ın çağrısına icabet etme gereği vurgulanmış ve bu icabetin namaz- şûrâ-infak ile gerçekleşeceği izah edilmiştir. Kur’an’da şûrâ ayetinin, içinde bulunması itibâriyle, bir sûreye “Şûrâ” isminin verilmesi de gayet mânidârdır!

Efendimiz (a.s.m), nass vârid olmayan her mes’eleyi, kadın erkek, genç-ihtiyar herkesle istişâre ederdi ki, değişik sahalarda onca ilerlemeye rağmen, meşveret mevzuunda o gün ulaşılan noktaya henüz ulaşabildiğimiz söylenemez. Ayrıca Uhud Harbini müteâkip: “Bu iş husûsunda onlarla istişâre et!” fermân-ı Sübhânisinin nazil olması, üzüntüsünün doruk noktada olduğu zaman dilimde meşveretle emrolunması üzerinde durulmaya değerdir.

İslâm’ın sarih olarak hakkında ahkâm (ayet) vaz’ettiği her mes’ele şûrâ sınırları dışında, hakkında açık bir hüküm bulunmayan hususlar da şûrâ sınırları içinde kalması gerçeğinden hareketle o, hemen her durum ve şart altında İslâm’a bağlılıkla sınırlı Kur’ân ve sünnet endeksli, Kitâbullah’la belirlenen gayeyi gerçekleştirmeye çalışır.

Evvela meşverette samimiyet ve ihlas olmalıdır. Sonrasında meşveretle bir hedef peylenmelidir. İstişareler ibadet neşvesiyle yapılmalıdır.İstişareler, teşkil edilecek ihtisas sahibi ehil kişilerle yapılmalıdır. Umumu ilgilendiren meselelerde halkın tamamının katılımı mümkün olmadığından dar bir kadro (seçilmiş ehil kimseler) ile yapılmalıdır (temsili demokrasi).Bu tür konuları istişarede, geçmiş tecrübeleri de nazar-ı dikkate almak zaruridir.

Almanya vize başvuru Amaçları

Ortak akıl/kollektif şuûr, meşveret ve şûra ile harika neticeler elde edilebilir. Toplumun bir parçası olan fertler, bireysel güçlerinin kat kat üstünde güç kazanarak maksatlarına daha kolayca ulaşma imkânlarını elde edebilirler. Hakikî, samimî bir ittifakta her bir fert, sair kardeşlerinin gözüyle de bakabilir ve kulaklarıyla da işitebilir. Güya ittifak yapmış on adamın her biri yirmi gözle bakıyor, on akılla düşünüyor, yirmi kulakla işitiyor, yirmi elle çalışıyor bir tarzda manevî kıymeti ve kuvvetleri vardır.

**Meşverette nelere dikkat edilmelidir?**

“O zaman, [1] Allah’tan bir rahmet sebebiyle [2] onlara yumuşak davrandın. [3] Ve eğer sen, kaba, katı yürekli olsaydın, mutlaka senin etrafından dağılırlardı. [4] Artık onları affet ve [5] onlar için mağfiret dile [6] ve işler konusunda onlarla meşveret et. [7] Azmettiğin zaman, [8] artık Allah’a tevekkül et. [9] Muhakkak ki Allah, tevekkül edenleri (Allah’a güvenenleri) sever.” Âl-i İmran (3/159) bu ayette meşveret eden kişilerin taşımaları gerekli vasıflar, Peygamber Efendimiz (a.s.m)’in modeliyle ders verilir. 1- Meşveret, rahmet-i İlahiye’nin vesilesidir. 2- Meşverette yumuşak bir tutum benimsenmelidir. 3- Kaba, katı yürekli tavırlardan kaçınılmalıdır. 4- Affedici, toleranslı, hoşgörülü bir anlayışa sahip olunmalıdır. 5-Şefkat hissiyle meseleler müzakere edilmelidir. 6- Ortak karar alınması gereken işlerde meşveret esas olmalıdır. 7- Alınan karar ne olursa olsun tam anlamıyla azmedilmeli, kararlı olunmalı, işler neticeleninceye kadar sebat edilmelidir. 8- Üzerine düşen vazifeyi hakkıyla yaptıktan sonra, tevekkül edilmelidir. 9- Her işin asıl gayesinin, Allah’ın sevgisi, rızası, teveccühünü kazanmak olduğu bilincinde olunmalıdır.

Meşveretin düşmanları: 1- Cehalet, 2- İnat, 3- Garaz, 4- İntikam, 5- Taklit, 6- Gevezeliktir. Öyleyse meşveretin hakkını verebilmek için 1- İlim (hikmet, ihtisas), 2- İnsaf (empati, anlayış), 3- Şefkat (mağfiret), 4- Af (tolerans, hoşgörü), 5- Tahkik (inceleme, araştırma, analiz, sentez), 6- Belagat ve cezalet esas alınmalıdır.