Tehlikeli bahane ‘ama biz nişanlıyız!’

0

BEĞENDİM

0

Nişanlılık dönemi tarafların evlilikten önce birbirini görüp beğenmesi, ne derece yakınlık kurabileceğini araştırması, muhtemel bazı problemleri en aza indirmesi bakımından önemlidir. Bunun yanı sıra çiftlerin nişanlılık döneminde dikkat etmesi gereken şeyler de vardır.

### Nişanlılık dönemi meşru kılınmıştır
Evliliğin amaçlarından en önemlisi huzurlu bir yuva kurmak ve sağlıklı nesiller yetiştirebilmek olduğundan, evlenmeyi düşünen kimselerin birbirlerini tanıması için nişanlılık dönemi meşru kabul edilmiştir. Nikâhlanmadan önce böyle bir ara dönemin meşru kılınmasında evlenecek kişiler ve aileleri açısından birçok faydası vardır. Bu süreç ilerde evlilik birliğini kuracak olan çiftin birbirini tanımasına imkân hazırlar. Her iki tarafa da ahlak, mizaç ve yatkınlıklarını inceleme fırsatı verir. Böylelikle taraflar birbirleri hakkında fikir sahibi olma, maddi ve manevi değer ölçülerini öğrenebilme ve tedbir alabilme imkânına sahip olur. Bu, esasen evliliğe şuurlu bir şekilde hazırlanmak anlamına gelir.

### Nişanlanma dönemi evlenme engeli olup olmadığını tespit etme imkânı sağlar
Nişanlanmanın diğer bir önemi de taraflar arasında herhangi bir evlenme engelinin bulunup bulunmadığını tespit etme imkânını sağlamasıdır. Zira nişanlanma, öncelikle akraba ve komşular tarafından bilineceğinden şayet taraflardan herhangi birinin evlenmeye engel oluşturan bir durumu varsa vaktinde engelleme fırsatı doğmuş olmaktadır. Böylelikle, ilerde geçersiz sayılacak bir evlilik, daha gerçekleşmeden zamanında durdurulmuş olacaktır. Birbirlerinin sütkardeşi olma durumu, günümüzde yaşanan en önemli sıkıntılardan biridir. Yeterli araştırma yapılmadığından ve böylesine dini hassasiyetler önemsenmediğinden bu gibi durumlarla maalesef karşılaşılabiliyor.

### Nişanlılık döneminin süresi 
Nişanlılık dönemi için belli bir süre tayin edilemez. Çünkü bu konu, bireylerin zevklerine ve isteklerine bağlıdır.

Ancak şöyle söylenebilir: Tahsili tamamlamak, askerliği bitirmek vb. özel durumlar olmazsa; kız ile erkeğin aileleri gerekli olan hazırlığı yapmışlarsa; 6 ile 9 ay arası, bu dönem için uygun bir zaman olarak görünüyor.

Yine ısrarla şöyle söylüyoruz: Bu dönem için özel bir zaman yoktur. Bu konuda önemli olan, daha öncede açıklanan gerekli hazırlıkların yapılmış olması ve bu dönemden en güzel şekilde yararlanılmasıdır.

### Kişinin nişanlısıyla ilişkisi nasıl olmalıdır?**
Nişanlanma sadece tarafların evlenme niyetini açıklayan bir evlenme vaadinden ibarettir. Bu itibarla, nikâh yapılmadıkça nişanlanmakla kadın ve erkek birbirine helal olmaz. Nikâh kıyılıncaya kadar birbirine yabancıdır. Aralarında mahremlik devam eder. Nişanlı olmakla taraflar birbirine karşı evli gibi davranamaz. Nişanlılıktan sonra da önceden olduğu gibi aralarında iki yabancı insanın görüşmesinde bulunan bütün sınırlar mevcuttur. Bu bakımdan mahremiyet sınırlarına dikkat etmeleri gerektiğini bilmelidirler. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.v) “Sizden kim Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsa, yanında mahremi olmayan bir kadınla baş başa kalmasın. Çünkü bunu yaparsa üçüncüleri şeytan olur.”  (Buhâri, Nikâh) buyurmuştur.

### Nişanlanmak demek; evlilik demek değildir
Nişanlılık dönemindeki beraberliğin, evlilik olmadığını söylememiz gerekiyor. Evlilik kurumu, “nikâhla meşruluk” kazanır. Nişanlılık dönemi, bir evlenme vaadidir. Bu vaadin yerine gelebilmesi için ” geçiş dönemi”ne her zaman ihtiyaç vardır. Bu döneme de “nişanlılık dönemi” deniyor. Evlenecek kadın ve erkeğin birbirlerini daha iyi tanıyabilmeleri ve kesin kararlar verebilmeleri için bu sürece haliyle ihtiyaç var.

Bu süreç de, evlenecek kadın ve erkeğin birbirlerine karşı bağımlılıkları olmadığı gibi “karı-koca” sorumlulukları da yoktur. Her an vazgeçme durumu söz konusu olabilir.

Nişanlı eşlerin kuracakları yuvanın temellerini atarlarken beraber olmaları ve birbirlerini yakından tanımaları gayet doğal bir davranıştır. Bu doğallık meşru ilişkiler içerisinde olduğu zaman ciddiliğini korur.

İşin içine duygusallık ve cinsellik girerse, “evliliğin kutsallılığı” zedelenmiş olur. Saf ve temiz duygularla başlayan ilişkilerin yerini geçici hevesler alır. Nişanlı eşler, “barut ve ateş” gibidirler. Duygusallığın ve cinselliğin doruk noktasındadırlar. En küçük bir kıvılcım, bu doruk noktasını ateşleyiverir. Tenha ve gizli yerler bu işin çağrışım yerleridir. Klâsik yaklaşım biçimiyle, “nasıl olsa evleneceğiz” anlayışıyla başlayan yaklaşımlar, çoğu zaman felaketlerle sonuçlanır.

Nişanlılık döneminde cinsel ilişkilerini öne çıkaran eşler, kuracakları yuvanın sorumluluklarını oluşturma yerine, cinsel hazlarına kapılıp hem evliliklerinin kutsallığını zedelemiş, hem de esas olan ailevî sorumluluklarını yitirmiş olurlar. “Nasıl olsa evleneceğiz” sözü çok tehlikeli bir sözdür. “Haz ile mutluluğun” birbirine karışması demektir. Bu tarz bir yaklaşım birçok genç kızın hayatını zehirlemiştir.

### Nişanlıların birbirini görmesi
Evlenecek kimselerin evlilikten önce birbirlerini görüp beğenmeleri, bedenen, fikren ve ruhen ne derece yakınlık kurabileceklerini araştırmaları, ilerde çıkması muhtemel bazı ailevi problemleri en aza indirmesi bakımından önemlidir. Bir erkeğin ya da bir kadının eş adayı ile baş başa konuşma zarureti doğması halinde, halvet hali olmadıkça edep dairesi içinde, evlilik hayatını ilgilendiren uygun bir konuşma yapmaları mümkündür. Bunun açıkça ifadesi şudur: Kesin evlenme kararını vermek üzere kadın ve erkeğin başkalarının bilmesini istemedikleri bazı konuları konuşmak ve anlaşma sağlamak üzere, adaba aykırı olmayacak tarzda konuşmalarında bir sakınca yoktur. Bu gibi buluşmalarda, iki tarafın iyi niyeti ve birbirine güveni esastır.

### İslâm hukukuna göre nişanlılık
İslâm hukukunda nişanlanma, taraflara eş statüsü kazandırmıyor, çifte evliliğin verdiği beraber yaşama hak ve yetkisini tanımıyor. Bu yüzden birçok aile, gençlerin nişanlıyken harama girmemesi ve rahat görüşebilmeleri için imam nikâhı kıyma yolunu seçiyor. Son yıllarda giderek yaygınlaşan görüşme ve konuşma maksatlı kıyılan bir nikâh türü dinimizde yok.

### Nişanlıyken haram işlememek temennisiyle nikâh kıyma
Nişanlıların bir araya geldiklerinde rahat hareket edebilmek için haram işlememek adına, kendi aralarında “dini nikah” kıydırmaları İslam hukukunun öngördüğü mahiyette bir nikah değildir. Çünkü İslam hukukunda sadece görüşmek, konuşmak için kıyılan bir nikah türü yoktur. Ailelerin, düğünden önce kız ve erkeğin birbiriyle daha rahat görüşüp konuşmaları için yaptıkları bu iş beraberinde pek çok sakıncayı getirmektedir. Bu sakıncalardan biri dini nikaha güvenen gençlerin resmi nikah öncesinde evlilik ilişkisine girmeleridir.

Dini nikahın kıyılması halinde taraflar dinen evlenmiş sayılacağından birlikte yaşamalarına hiçbir engel bulunmamaktadır. Ancak toplumumuzdaki uygulamalara baktığımızda dinen evli fakat ayrı yaşayan “nişanlı evliler” karşımıza çıkmaktadır. Birbirlerini evli çift derecesinde tanıyan tarafların bu süreç içerisinde birbirlerinden gördükleri olumsuzluklar nedeniyle evlilikten vazgeçmeleri çok kolay olabilmektedir. “Daha düğün yapmadık ve gerçek bir evlilik kurmadık” düşüncesiyle bir anda aralarındaki bağı koparabilmektedirler.

_Nikâh kıyılıncaya kadar nişanlı çiftler arasındaki namahremlik devam ediyor._**(Buhâri, Nikâh)**

### Dini nikah yaptırmanın en önemli sakıncaları
Nişanlılık sürecinde dini nikah yaptırmanın en önemli sakıncalarından biri de, karşı tarafı beğenmeyen ve onunla karı koca ilişkisine girmek istemeyen kadının durumudur. Zira kadından boşanma isteği gelse bile erkek boşamadıkça, kadın dinen boşanmış olmaz. Bu tür vakalar günümüzde sıkça yaşanmaktadır. Bütün bu olumsuzlukların yegane sebebi ise gerçek evlilik öncesi, rahat hareket edebilme, günümüz medeniyet anlayışıyla flört ederek evliliğe hazırlanma gibi anlayışlardır.

Peygamber Efendimiz (s.a.v), “Bir şeyi sevmen seni kör ve sağır yapar” (Ebû Davud) buyurur. Bugün, sözlü ve nişanlı adı altında birçok genç bir araya geliyor, geziyor eğleniyor, sonra da birbirini atlatmaya çalışıyor. Ekseriyette bundan zarar gören de kız oluyor. Resmi nikah bulunmadan dini nikahla nişanlı yaşamanın bir mahzuru da nişanlısından ayrılmak isteyen kadını, erkeğin boşamaması ve bir müddet sonra dargın olarak ayrıldıklarında birbirlerinin kusurlarını, tarafların ortaya dökmeleri ve böylece istikballerini baltalamalarıdır.

Kına gecesi, düğün, zifaf gibi geleneksel ritüeller yaşanmadan, evliliğin hürmet ve değeri bilinmeden yapılan bu tür nikahlar maalesef olumsuzlukla sonuçlanmaktadır. Zira hakiki evlilik tarafları bir mesuliyete, karşılıklı saygı ve sevgiye ulaştırır. Gerçek evlilik sebebiyle karı ve koca birbirlerine Allah tarafından verilmiş bir emanet gözüyle bakar, onu korur ve her türlü insani hatalarına göz yumarlar… Ancak gerçek evlilik öncesi gerçekleştirilen nikah her ne kadar sahih gibi gözükse de az önce bahsettiğimiz duygu ve değerlerden yoksundur. Bu sebeple tavsiye edilen, dini nikahın düğünün yakın arifesinde ve hatta resmi nikahtan sonra yapılmasıdır.

### Nişanlanmayla ilgili fıkhî hükümlerin başlıcaları şunlardır:

**1. Nişan evlenme vaadidir:** Mezheplerimize göre nişanlanma, nikâhlanma olmayıp, sadece evlenmeye söz vermeden ibarettir. Yalnız ahlâken karşılıklı söz vermedir. Yani hukuken nişan nikâhın doğurduğu neticeleri doğurmaz. (Bilmen, Kamus, 2/12) Nişanlanma sonucu nişanlılar arasında akrabalık, nafaka, miras vb. hükümler tahakkuk etmez. Kişileri hukuken evlenmeye mecbur da kılmaz. Nişanlanma dinen, ahlâken ve örfen taraflara sadakat ve evlenme mükellefiyetini gerekli kılar. Kur’an-ı Kerim’de emir kipiyle; “Verdiğiniz sözü yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluğu
gerektirir.” (İsra sûresi, 17/34) buyrulur.

**2. Nişan mahremiyeti/haramlığı kaldırmaz:** Nişanlanma, taraflara karı-koca statüsü kazandırmaz. Dolayısıyla evliliğe kadar nişanlılar, adeta iki yabancı gibidirler. Bu sebeple tarafların mahremiyet sınırlarına dikkat etmeleri gerekir. Yani nişanlılık döneminde taraflar arasında örtünme, halvet hali vb. dinî yükümlülükler aynen devam eder. Elbette kız veya erkeğin yakınları gibi başka insanların da bulunduğu durumlarda halvet hali gerçekleşmez. Bunlar dinî hükümlerdir.

İslâm’da erkek ile namahrem hür bir kadın arasındaki mahremiyetin kalkması ve kadının kadınlığından, erkeğin meşru olarak yararlanabilmesi, ancak ve ancak nikâh akdiyle mümkündür. Toplumumuzda zaman zaman nişanlılar arasında mahremiyet hükümlerinin meşrulaştırılmasına yönelik olarak dinî nikâh kıyıldığı görülmektedir. Bilindiği gibi nikâh akdi birçok dinî ve hukukî hükümleri içerisinde barındıran genel bir akit niteliğindedir. Elbette dinî hükmünün bir sonucu olarak mahremiyet sınırları kalkar. Bunun yanı sıra, nikâh akdiyle, mihr tabiatıyla kadının hakkı olarak tahakkuk eder.

Ayrıca nikâh akdine bağlı olarak hısımlık, nafaka, miras, talak, iddet vb. dinî ve hukukî hükümler de tabiî olarak doğar. Dahası nesep, hidane, velâyet gibi hususların temelini de nikâh akdi oluşturur. Bu dinî ve hukukî hükümler parçalanmaz bir bütündür. Başka bir anlatımla, dinen mahremiyet kalksın, ama hukukî hiçbir yükümlülük olmasın gibi bir nikâh akdi düşünülemez. Zaten İslâm hukuku açısından nikâh akdi yapıldıktan sonra tarafların birbirini nişanlı kabul etmelerine dinen ve hukuken imkân yoktur. (Bilmen, Kamus, 2/12)

**3. Nişan mihre hak kazandırmaz:** Nişan genellikle evlenme ile sona ermektedir. Ölüm de nişanın sona ermesinin diğer bir sebebidir. Bazen de tarafların karşılıklı anlaşmalarıyla, çoğu zaman ise tek taraflı irade beyanıyla nişanın bozulduğu görülmektedir. Bu durumda mihr verilmez.

**4. Nişan hediyeleri, hibe hükmündedir**: Nişanın bozulması durumunda hediyelerin iadesi gerekmektedir. Kimi âlimler “nişan hediyeleri hibe hükmündedir.” demektedirler. Fakat şu bir gerçek ki, verilen hediyeler nişan bozulunca evlerde huzursuzluğa sebep olmaktadır. En güzeli tarafların hediyelerini geri vermeleridir. Nişanın evlilikle neticelenmesi durumunda hediyelerle ilgili bir problem oluşmayacaktır.

### Evlenecek eşler
“Nerede” ve “nasıl” bir hayat süreceklerini, evlilik hayatında hangi rolleri üstleneceklerini, kimin kime uyacağını, akraba ilişkilerinin nasıl dengeleneceğini, dinî inanış ve yaşayışlarını, kuracakları evin zorunlu ihtiyaçlarını, çocuk sayısı gibi konular, enine boyuna konuşup karara bağlamalıdır.

Evlilikle ilgili genel konularla birlikte, eşlerin kişisel davranış biçimleri de büyük önem taşır. Meselâ, eşlerin en çok kızdıkları veya sevdikleri davranışları birbirlerine söylemeleri, sonradan oluşacak birçok problemi halledecektir. Kişiliklerini yakından ilgilendiren giyim şekilleri, birbirlerine hitap şekilleri gibi özel meseleler de nişanlılığın ilerleyen günlerinde konuşulmalıdır. Kısaca nişanlılık dönemi, evlenecek eşler için “plân ve program” yapma ve birbirlerini yakından tanıma dönemidir.