Teheccüd Namazı Nedir?

0

BEĞENDİM

0

Teheccüd namazı, yatsı namazından sonra uyumadan veya bir miktar uyuduktan sonra gece kalkılarak kılınan nafile bir namazdır. Bu namaz, özellikle gece ibadetinin faziletiyle ilgili ayet ve hadislerde övülmüş ve Peygamber Efendimiz (s.a.s.) tarafından sıkça kılınmıştır. Teheccüd namazı, farz namazlardan sonra en faziletli namaz olarak kabul edilir.

İsra suresi 79. ayette şöyle buyrulur:
وَمِنَ الَّيْلِ فَـتَهَجَّدْ بِهٖ نَافِلَةً لَكَࣗ عَسٰٓى اَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَاماً مَحْمُوداً

Türkçe Meali:
Gecenin bir vaktinde kalkıp kendine mahsus nâfile bir ibadet olarak da namaz kıl ki, rabbin seni övülmüş bir makama yükseltsin.(İsra, 79)

1. Teheccüd Namazı ve Anlamı

• Teheccüd kelimesi, hem “uyumak” hem de “uyanmak” anlamına gelir. Bu âyette, “geceleyin uykudan kalkıp namaz kılmak” şeklinde açıklanmıştır.
• Teheccüd namazı, yatsı, vitir ve teravih namazları dışında, geceyi ihya etmek için kılınan nâfile namazlardır.
• Bu namazın Hz. Peygamber’e farz mı yoksa nâfile mi olduğu konusunda farklı görüşler vardır. Bazılarına göre bu namaz, Hz. Peygamber’e farz bir ibadettir ve ümmetine de sünnet olarak tavsiye edilmiştir.
• Teheccüd namazının rek‘at sayısı kesin olarak belirlenmemiştir. Sekiz, dört veya iki rek‘at kılınabileceği yönünde görüşler mevcuttur.

2. Övülmüş Makam (Makamen Mahmûden)

• Makamen mahmûden, Hz. Peygamber’in kıyametteki şefaat makamı, kendisine verilecek “hamd bayrağı” gibi farklı şekillerde yorumlanmıştır.
• Bu makam, sadece kıyamette değil, dünyada da Hz. Peygamber’in yüceltildiği bir makam olarak düşünülebilir. Örneğin, Hz. Peygamber’in “hâtemü’l-enbiyâ” (peygamberlerin sonuncusu) olması ve âlemlere rahmet olarak gönderilmesi, bu makamın dünyevî tezahürleridir.
• Hz. Peygamber, düşmanları tarafından bile dürüstlüğü ve güvenilirliğiyle tanınmıştır. Tarih boyunca müslümanlar ve pek çok yabancı ilim adamı, onu övgüyle anmıştır.

3. Hz. Peygamber’in Övgüye Layık Vasıfları

• Hz. Peygamber, dürüstlüğü, cesareti, kararlılığı ve Allah’a olan güveniyle insanların saygısını kazanmıştır.
• Müsteşrik W. Montgomery Watt gibi bazı Batılı ilim adamları, Hz. Peygamber’in ahlâkî ve sosyal değerlerin reformcusu olduğunu belirtmişlerdir. Onun üstün vasıfları olmasaydı, İslam’ın yayılması ve Arap istilâsı gibi tarihî olaylar gerçekleşmeyebilirdi.

Teheccüd Namazının Fazileti

Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:

“مَنْ قَامَ مِنَ اللَّيْلِ وَأَيْقَظَ أَهْلَهُ فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ كُتِبَ مِنَ الذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ.”

“Her kim geceleyin uyanır, ailesini de uyandırır ve iki rekat namaz kılarsa, Allah’ı çok zikreden erkekler ile kadınlardan yazılırlar.”
(Ebû Dâvûd, Salât, 307)

Başka bir hadiste ise şöyle buyrulmuştur:

“أَفْضَلُ الصَّلَاةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلَاةُ اللَّيْلِ.”
“Farz namazlardan sonra en faziletli namaz gece namazıdır.”
(Müslim, Sıyâm, 38; Ebû Dâvûd, Sıyâm, 56)

Bu hadisler, gece kılınan nafile namazların gündüz kılınanlardan daha faziletli olduğunu göstermektedir. Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in bu namazı sürekli kılmaya çalışması, teheccüd namazının ümmeti için sünnet olduğunu göstermektedir.
(İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, Riyad, 1423/2003, II, 467-468)

Teheccüd Namazı Nasıl Kılınır?

1. Niyet:
   Teheccüd namazına niyet edilir. Örneğin:
   “Niyet ettim Allah rızası için teheccüd namazı kılmaya.”
2. Rekat Sayısı:
   Teheccüd namazı en az iki rekat olarak kılınır. İki rekat ile sekiz rekat arasında çift sayılarda kılınabilir. Dileyen daha fazla da kılabilir. İki rekatta bir selam vermek daha faziletlidir, ancak dört rekatta bir selam da verilebilir.
   (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, Riyad, 1423/2003, II, 468-469)
3. Kılınışı:

• İki Rekatlık Teheccüd Namazı:
  • Birinci rekat: Sübhaneke, Fatiha ve bir sure okunur. Rüku ve secde yapılır.
  • İkinci rekat: Fatiha ve bir sure okunur. Rüku ve secde yapılır. Son oturuşta Tahiyyat, Salli, Barik ve Rabbena duaları okunur.
  • Selam verilir.
• Dört Rekatlık Teheccüd Namazı:
  • İlk iki rekat: İki rekatlık namaz gibi kılınır. İkinci rekat sonunda Tahiyyat Salli ve Barik duaları okunur, ayağa kalkılır.
  • Üçüncü rekat: Ayağa kalkıldığında önce Sübhaneke okunur, sonra Eûzü Besmele çekilir, Fatiha ve bir sure okunur.
  • Dördüncü rekat: Fatiha ve bir sure okunur. Son oturuşta Tahiyyat, Salli, Barik ve Rabbena duaları okunur.
  • Selam verilir.

4. Dua ve Zikir:
Namazdan sonra bolca dua edilir ve Allah’ı zikredilir. Gece namazının özellikle gecenin son üçte birinde kılınması daha faziletlidir.

Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in Teheccüd Namazı ile İlgili Uygulaması

Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in gece ibadetine büyük önem verdiği ve teheccüd namazını sıkça kıldığı rivayet edilmiştir. Bir hadiste şöyle buyrulur:

“كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا صَلَّى الْعِشَاءَ نَامَ، فَإِذَا اسْتَيْقَظَ مِنَ اللَّيْلِ صَلَّى مَا شَاءَ اللَّهُ، ثُمَّ أَوْتَرَ، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ قَبْلَ الْفَجْرِ.”
“Resûlullah (s.a.s.) yatsı namazını kıldıktan sonra uyurdu. Gece uyandığında Allah’ın dilediği kadar namaz kılar, sonra vitir namazını kılar, daha sonra da sabah namazı vaktine yakın iki rekat namaz kılardı.”
(Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn, 26 (181-202))

Teheccüd namazı, gece ibadetinin önemini vurgulayan ve Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in sünneti olan bir namazdır. İki rekat ile sekiz rekat arasında kılınabilir ve her iki rekatta bir selam verilmesi daha faziletlidir. Bu namaz, Allah’a yakınlaşma ve manevi olarak güçlenme fırsatı sunar. Hadislerde belirtildiği gibi, gece namazı kılanlar Allah’ın özel rahmetine ve zikrine nail olurlar.

Sonuç olarak:

• Teheccüd namazı, gece ibadetinin önemini vurgulayan ve Hz. Peygamber’e mahsus farz, ümmete ise sünnet bir ibadet olarak kabul edilen nâfile bir namazdır.
• Makamen mahmûden, hem dünyada hem de ahirette Hz. Peygamber’in yüceltildiği bir makamı ifade eder. Bu makam, onun şefaat hakkı, dürüstlüğü ve insanlık tarihindeki rolüyle ilişkilendirilir.
• Hz. Peygamber, tarih boyunca övgüyle anılmış ve insanlık için örnek bir şahsiyet olarak kabul edilmiştir.

Kaynak: Kur’an Yolu Tefsiri, Cilt: 3, Sayfa: 513-512.