Sadakanın Önemi…

0

BEĞENDİM

0

Sadaka ve Zekâtın Tanımı

• Sadaka: Allah rızası için verilen mal veya iyiliktir. Sadaka, sadece zenginlerin yapacağı bir şey değildir; her müslüman, gücüne göre sadaka verebilir. Sadaka sadece maddi yardımlarla sınırlı değildir. Güzel bir söz, birine yardım etme, yolda engel kaldırma gibi davranışlar da sadakadır.
• Zekât: İslam’ın farz ibadetlerinden biri olup, belirli şartlara sahip malın, belirli bir oranda fakirlere verilmesidir. Zekât, malın temizlenmesi ve bereketlenmesi amacıyla verilir. Zekât, sadakaların en özel ve düzenli olanıdır ve yalnızca malı olan müslümanlar tarafından verilmesi farzdır.

Sadaka Çeşitleri ve Farzlar

1. Zekât ve Fıtır Sadakası

• Zekât, müslümanların malından Allah’a bir pay olarak verilen sadakadır. Zekâtın farz oluşu, İslam’ın temel ibadetlerinden biridir ve tüm müslümanlar bu ibadeti yerine getirmekle yükümlüdür.
• Fıtır sadakası: Ramazan ayı sonunda verilmesi gereken, her hür müslümanın vereceği bir sadakadır. Bu sadaka, oruçluları kötü sözlerden arındırmak ve fakirlere yiyecek sağlamak amacıyla verilir.

2. Zekâtın Zengin ve Fakir İçin Anlamı

• Zekât, zenginlerin malından fakirlere verilen bir sadakadır. Bununla birlikte, zekât, yalnızca zenginlerin değil, ihtiyaç duyanların da Allah rızası için yaptıkları bir ibadettir. Zekât, İslam’da malın temizlenmesini sağlayarak, toplumda adaletin ve yardımlaşmanın güçlenmesine yardımcı olur.

Sadaka-i Câriye ve Sürekli Sevap

Sadaka-i Câriye Nedir?

• Sadaka-i câriye, yapılan hayır işlerinin, sürekli sevap getiren ameller olduğunu ifade eder. Bu tür sadakalar, insanlardan faydalanmaya devam edilen ve sürekli sevap kazandıran hayırlı işlerden oluşur. Örneğin; okul, cami, çeşme gibi kamu yararına inşa edilen yapılar bu tür sadakaların örneklerindendir.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurur:

• “إِذَا مَاتَ إِبْنُ آدَمَ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلاثٍ: صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ”
  “İnsan öldüğünde, yalnızca üç şey devam eder: Sadaka-i câriye, kendisinden faydalanılan ilim ve hayır dua eden salih çocuk.” (Dârimi, Mukaddime, 46)
  Bu hadis, sadaka-i câriyenin önemini vurgular ve insanların ölümünden sonra bile sürekli sevap kazanmalarını sağlayan hayırlı işlerin yapmanın ne kadar değerli olduğunu açıkça belirtir.

Sadakanın Fazileti ve En Faziletli Yardımlar

Sadaka Verebileceğimiz Çeşitli Alanlar

• Sadaka yalnızca maddi yardımlarla sınırlı değildir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
  “فِي كُلِّ يَوْمٍ تَطْلُعُ فِيهِ الشَّمْسُ صَدَقَةٌ عَلَى كُلِّ سُنبُلٍ مِنْ أَعْضَاءِ بَنِي آدَمَ”
  “İçinde güneş doğan her gün, insanların her bir mafsalı için bir sadaka gerekir.” (Buhârî, Sulh, 11)
  Bu sözle, her türlü iyiliğin, insanlara yardım etmenin ve güzel sözlerin bir sadaka sayılacağı ifade edilmiştir. Bir insanın gülümsemesi, dua etmesi, yol gösterici bir kelime söylemesi de sadakadır.

Sadakanın En Faziletlisi

• Yardımda öncelik, yakınlara verilmesi gereken sadakalardır. Çünkü “أَفْضَلُ الصَّدَقَةِ صَدَقَةُ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ”
  “En faziletli sadaka, ailenin geçimine harcanandır.” (Müslim, Zekât, 38). Aile üyelerine yapılan yardımlar, hem toplumsal bağları güçlendirir hem de Allah katında daha değerli kabul edilir.
• Ayrıca, en sevilen mal ile yapılan sadaka daha faziletlidir. Zekât ve sadaka verirken, en değerli malımızı ve en sevdiğimiz şeyleri Allah için vermek, sevabını katlar.

Sadaka ve Yardımın Çeşitli Formları

Sadaka-i Câriye ve Vakıf

• Vakfedilen mallar ve kurulan vakıflar, sürekli olarak sadaka-i câriye sayılır. Bu tür yardımlar, halkın uzun süre faydalanabileceği işlerin başında gelir. Bir okul, cami, hastane veya kütüphane inşa etmek, vakıf kurmak, sürekli sevap getiren amellerdendir.

Nâfile Sadakalar

• Sadaka sadece maddi şeylerle sınırlı değildir; günlük hayatta yaptığımız küçük iyilikler de birer sadakadır. “وَيُؤْتِي النَّاسَ بِوَجْهِهُ الطَّيِّبِ وَصَوْتِهِ الْحَسَنِ وَيَسْتَفِيدُ النَّاسُ مِنْهُ”
  “Bir kadın, çocuğu için harcadığı sadakadan daha büyük bir sevap alır.” (Buhârî, Zekât, 27).
  Gönüllü sadakalar, sadece mal ile değil, davranışlarla da yapılabilir.

Kadınların Sadaka Verme Durumu

• Kadınlar, yoksul kocalarına sadaka veremezler. Ancak, nafile sadaka olarak kocalarına yardım edebilirler. Hz. Peygamber (s.a.v), kadınları “زِينَتِهِنَّ وَمَالِهِنَّ فِي صَدَقَةٍ”
  “Kadınları, zinetlerinden de olsa sadaka vermeye teşvik etmiştir.” (Müslim, Zekât, 45). Bu da kadınların, kendi mal varlıkları ile sadaka vermelerinin teşvik edildiğini gösterir.

Ölen Kimseye Sadaka Vermek

Sadaka ve Dua ile Ölüye Yardım

• Ölü adına sadaka vermek caizdir ve sevabı ölüye ulaşır. Peygamber Efendimiz (s.a.v), “إِنَّ مِنْ أَبِي قَابِلٍ صَدَقَةً تَصِلُهُ وَيَنْفَعُهُ”
  “Evet, ölen kimsenin adına sadaka verilir ve sevabı ona ulaşır.” (Buhârî, Cenâiz, 95) buyurmuştur.
• Ayrıca, ölen kişinin adına dua etmek, haccetmek ve sadaka vermek sevaplarının ona ulaşmasını sağlar. Bu tür iyilikler, hem hayatta kalanlar hem de vefat edenler için çok önemlidir.

Sadakanın Önemine Dair Hadisler :

1. “يَقُولُ ابنُ آدَمِ: مَالِي مَالِي، إِنَّما لَكَ مِن مَالِكَ مَا قَدَّمْتَ، وَمَا سَتَرَفْتَ، وَمَا تَصَدَّقْتَ.”
   
   “Âdemoğlu ‘malım, malım’ der durur. Ey Âdemoğlu! Senin yiyip tükettiğinden, giyip de eskittiğinden, sadaka verip de ahirete gönderdiğinden başka malın var mı ki!”
   (Sahih Muslim, 1010 )(Ebû Hüreyre, r.a., vefat: 681)

2. Sadakanın Sadece Zenginler İçin Olmadığına Dair Hadis
   
   “إِنَّ لِكُلِّ مُسْلِمٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ صَدَقَةً، يَحْتَسِبُهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ.”
   “Her Müslüman için her günde sadaka vardır, Allah rızası için bunu sevap olarak kabul eder.”
   (Sahih Bukhari, 1417)

3. Ebû Zer’in Sorusu ve Peygamberimizin Cevabı
   “قَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَيَنْفَعُ النَّفْسَ صَدَقَةً لَمَّا لَا مَالَ لِي؟”
   
   “Ebû Zer (r.a.) dedi ki: ‘Ey Allah’ın Resûlü! Malım yok, sadaka veremem, o hâlde ben ne yapacağım?’
   Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu:
   “وَيَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ: تَصَدَّقْ بِقَوْلِك: سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَاللَّهُ أَكْبَرُ وَاسْتَغْفِرُ اللَّهَ.”
   
   “Elbette sadaka verebilirsin; çünkü şunlar sadaka kapılarındandır: ‘Subhânallah’, ‘Elhamdülillah’, ‘Allahu Ekber’, ‘Estağfirullah’ demek…”
   ( Sahih Muslim, 1010 )(Ebû Zer, r.a., vefat: 652)

4. Sadaka Verebileceğimiz Diğer Yollar
   
   “تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَتُزِيلُونَ الأذَى عَنِ الطَّرِيقِ، وَتُؤَثِّرُونَ عَلَىٰ مَنْ فَاقَكُمْ.”
   
   “İyiliği emretmek, kötülüğü yasaklamak, yollardaki engelleri kaldırmak, başkasının ihtiyacını görmek, sağır ve dilsizlere yardımcı olmak, görme engellilere yol göstermek…”
   (Sahih Muslim, 1009)

5. İyilik Yapmak İsteyip de Yapamayanların Durumu
   
   “مَنِ اشْتَهَىٰ إِحْسَانًا فِي قَلْبِهِ فَعَمِلَهُ لَمْ يَفْعَلْهُ فَإِنَّ اللَّهَ يَكْتُبُ لَهُ كُلَّ فِعْلٍ مِنْ ذَٰلِكَ فِي لَوْحٍ مُحْفُوظٍ.”
   
   “Kim bir iyilik yapmak ister de onu yapamazsa, Allah, o iyiliği yapılmış gibi kabul eder ve bunu kaydeder.”
   (Sahih Bukhari, 1446) (İbn Abbas, r.a., vefat: 687)

6. Sadakanın Sevabı ve Kat Kat Artışı
   
   “مَن تَصَدَّقَ بِشَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، فَإِنَّ اللَّهَ يُضَاعِفُ لَهُ حَسَنَاتٍ، وَفِي رِوَايَةٍ قَالَ: حَتَّىٰ سَبْعَمِائَةٍ.”
   
   “Kim Allah yolunda bir sadaka verirse, Allah ona o sadakayı yedi yüz katına kadar artırır.”( Sahih (Muslim, 1015)

Özetle Sadaka, yalnızca zenginlerin yapabileceği bir ibadet değil, her Müslümanın yapabileceği bir hayırdır. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) verdiği örneklerle, her birey, maddî durumuna bakmaksızın sadaka verebilecek bir şeyler bulabilir. İslamiyet, bu konuda herkesi teşvik eder, küçük bir iyiliğin bile büyük sevaplar getireceğini bildirir.