Ramazan ayının son on gününü idrak ediyoruz. Bu günlerde Sevgili Peygamberimizin zaten yoğun olarak yaşadığı ibadet ve kulluk hayatına yeni bir ibadet kattığını görüyoruz: İtikâf.

İtikaf, sözlükte “ibadet veya başka bir gaye için bir yerde kendini tutmak, kalmak; insanlardan tenha bir yere çekilmek, bir şeye bağlanmak” gibi anlamlara gelir. Dinî bir kavram olarak ise, ibadet niyetiyle ve kurallarına uyarak inzivaya çekilmek demektir.

İtikâf, Kur’an ve sünnetle sabittir. Kur’ân-ı Kerîm’de: “Mescitlerde itikâfta bulunduğunuz sırada eşlerinize yaklaşmayın.” (Bakara, 2/187) buyrulur. Diğer bazı âyetlerde itikâf ibadetinin daha önceki ümmetlerde de yapıldığına işaret edilmektedir: “Biz Beytullâh’ı insanlara sevap kazanmaları için toplanma ve güven yeri kıldık. Siz de Makam-ı İbrahim’i namazgâh edininiz! İbrahim ile İsmail’e de: ‘Tavaf edenler, itikâfa girenler, rükû ve secde edenler için bu Evimi (Kabe’yi) tertemiz bulundurun!’ diye emretmiştik.” (Bakara, 2/125).

İtikâf; vacip, sünnet ve nafile olmak üzere üçe ayrılır. Vacip olan itikâf, adakta bulunan kimse için geçerlidir. Bu, en az bir gün olur ve gündüz oruçla geçirilir. Bu konudaki bir hadîste Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Hz. Ömer’in kendisine “Cahiliye devrinde Mescid-i Haram’da bir gece itikâfta bulunmayı adamıştım; ne yapayım?” diye sorması üzerine “Adağını yerine getir.” buyurmuştur (Buharî, İ’tikâf, 16).

Sünnet olan itikâfa gelince, Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), Hicret’in ikinci senesinde orucun farz kılınmasından itibaren Ramazan aylarının son on gününü itikâfta geçirmiştir. Mescitte bir bölme yaptırmış ve itikafa çekildiği günlerde geceleri çok az uykuyla iktifa ederek vaktinin çoğunu ibadetle ihyâ etmiştir. Gündüzlerinde ise ibadet, itâat, dua, Kur’an kıraati, namaz kılmak ve kıldırmakla geçirmiş, zamanınız az bir kısmını da istirahatle geçirmiştir.

Müstehab yahut mendub olan itikâf ise, vacip ve sünnet olan itikâfların dışında herhangi bir zamanda ve herhangi bir yerde itikâfa niyet etmektir ki, bunun belirli bir vakti ve mekânı yoktur. Bazı müçtehitlere göre nafile itikâfın süresi, birkaç dakika da olabilir. Hattâ mescide giren kimse, çıkıncaya kadar itikâfa niyet etse, orada kaldığı süre zarfında itikâfta sayılır. Nafile itikâfta oruç tutmak da şart değildir.

Almanya vize başvuru Amaçları

Hanefî mezhebinde göre Ramazan’ın son on gününde itikafa girmek, kifâî nitelikli müekket sünnet kabul edilmiştir. Kifaî sünnet olması farz-ı kifayede olduğu gibi cemaatten bir kısmının veya birinin itikafa girmesi ile bu sorumluluğun o mahalle veya yerleşim yerindeki diğer Müslümanlardan düşmesidir. Yine mensubu bulunduğumuz Hanefî mezhebine göre itikâfın makbul olması için, itikâfa girenin niyet etmesi, oruçlu olması, itikâfı beş vakit namaz kılınan camide yapması gerekir. Kadınlar, camide değil, evlerinde, namaz kıldıkları odada itikafa girerler; ancak ay halinde ve loğusa olmamaları gerekir. İtikâfa giren kimse, camide yer içer, uyur. Bunlar için camiden dışarı çıkamaz; çıkarsa itikaf bozulur. Tuvalete gitmek, abdest almak ve gerektiğinde gusletmek için camiden dışarı çıkabilir. İtikâfa giren kimse, bu süre içinde kendisini dünya işlerinden ayırarak Allâh’a yönelir; ibadetle meşgul olur, tefekkür eder, zikir yapar. İtikafta iken cinsî münasebette bulunmak itikafı bozar. Fakat, rüyada ihtilam olmak itikafa mani değildir.

İtikâfla kişi, yüksek bir maksat uğruna dünyevî zevklerden uzaklaşır, yeme-içme gibi temel ihtiyaçlarına sınırlama getirir ve dünyevî meselelerle alâkalı konuşmayı bırakır. Kadı Muhammed Semerkandi’nin dediği gibi; “kalp bir ayna gibidir ve karşısına gelen şeyleri gösterir. Kalbden maddî âleme ait şeyler silinip atıldığı zaman kalb, tamamen Allah’a (celle celâluhu) yönelebilir.” İtikâfa giren insan, dünyaya ait işlerine ara vermiş ve bunları arkasında bırakmıştır. Artık dünyevî kazançtan ziyade uhrevî kazanca yönelmiştir.

Kaynak:
Dini Kavramlar Sözlüğü,
Peygamberimizin Hayatında İtikafın Yeri ve Önemi Doç Dr. Kadir PAKSOY,
İçimizdeki Derinliklere Yolculuk: İtikâf Prof Dr. İlhan YARGIÇ