Osmanlı’nın kimsesiz çocuğu neden yoktu?

0

BEĞENDİM

0

Osmanlı kimsesiz çocuklarını, bizlerin şimdilerde yaptığı gibi sokaklara ya da yurtlara teslim etmiyordu.  Ebeveyni vefat etmiş çocuklar rastgele kendi akrabalarından birine de verilmezdi. Ailesi vefat eden çocuklar “vasilik” ve “nazırlık” gibi müthiş bir sistemle hukuken temelde Osmanlı devletinin koruması altında idi. Gerçekten aile terbiyesi ve sıcaklığı alması için Osmanlı reaya ve devlet olarak ailesini kaybeden çocuklara sahip çıktı. İşte bu müthiş sistem.

**Vasi Tayini ile ortada kalmayan Osmanlı çocukları**

Osmanlı toplumunda çocukların, devlet tarafından hukuken himaye ve koruma altına alındığı görülmektedir. Ailesini kaybeden ve kimsesiz kalan çocukların belli bir aile terbiyesi içinde, diğer aile çocukları gibi sağlıklı yetiştirilmesinin hedeflendiği anlaşılmaktadır. Osmanlı Devleti’ndeki bu uygulama sayesinde bugünkü çocuk esirgeme kurumlarına ihtiyaç kalmamaktadır. Zira kimsesiz çocuklar, sokaklara terk edilmiyordu. Hatta anne ve babası ölüp yetim kalan çocuklar bile başıboş veya rastgele herhangi bir kimsenin veya akrabasından birinin insiyatifine de terk edilmiyorlardı. Devletin “şer’i mahkemeler” vasıtasıyla, yetim veya kimsesiz kalan çocukların aile terbiyesi ve kültürü almaları istikballerinin temini için bir düzen kurduğu anlaşılıyor. Bu düzen “vasilik” ve “nazırlık” adıyla topluma ve tutanaklara yansımıştır. Bu düzen içerisinde dürüst, ehliyetli, dindar ve vasilik işlerini yapmaya muktedir kimseler, küçük kız veya oğlan çocuklarına “ vasi” tayin ediliyorlardı.

**Miras hakları nasıl korunurdu?**
Ayrıca vasi tayinindeki bir başka amaç da anne-babasından biri ya da ikisi vefat eden çocuklara, reşit oluncaya kadar miras haklarının korunması için vasi tayin edilir. 12 Ağustos 1841 tarihinde Burdur’da vefat eden Hacı Ali oğlu Hacı Hasan’ın çocuklarına ve terekesine muhtar Hacı Mehmet vasi tayin edilmiştir. 21 Şubat 1844 tarihinde Derslik mahallesinde ikamet eden Hacı Ali ağa kızı Fatma’nın veraseti paylaştırılırken mahalle muhtarına 7 Aralık 1843 tarihinde vasiyet hazırlamış ve mahalle muhtarını vasi tayin etmiştir. 6 Mart 1844 tarihinde Hacı Ahmet mahallesinde ikamet eden Abdullah kızı Zeynep’in küçük yaştaki oğlunun vasiliğini muhtar üstlenmiştir. Çocuğa miras kalan mal, mülk ve paranın çocuk yetişkin (reşid) olana kadar, muhtar tarafından korunmasına karar verilmiştir. Kimsesi olmayan çocukların ailelerinden kalan mirasları da çocuğun vasiliğini üstlenen kişiye çocuk reşit oluncaya kadar emanet edilir. Emanet edilen miktarın çocuk reşit oluncaya kadar geçen süre dikkate alınarak faiz uygulandığı ve vasinin mevcut miktarı faiziyle birlikte reşit olduğunda çocuğa ödediği görülmektedir. Mesela 25 Temmuz 1844 tarihinde merhum Pirbaş oğlu Hasan Ağa mahdumu Mehmet’in vasisi Kocabaş oğlu Ahmet’in oğlu Mehmet’e çocuğun babasından kalan mülkiyeti de aktarılmış, çocuk reşit olana kadar bu mal ve paranın faizi ile birlikte çocuğa teslim edilmesi şahitler huzurunda karara bağlanmıştır. 
Hasan Kür
kaynak: sdu.edu.tr

**Bedirhaber**