”ne kadar olsa cefâdan usanır cândır bu”

0

BEĞENDİM

0

Gerçi sabr et diyemem âteş-i hicrândır bu

Gazel :
gerçi sabr et diyemem âteş-i hicrândır bu
var ise sabrın eğer vasldan âsândır bu

hârını gül gülünü hâr görendir âkıl
zağ eder bülbülünü başka gülsitândır bu

ben usanmam gözümün nûru cefâdan amma
ne kadar olsa cefâdan usanır cândır bu

çerha tesir eden ey meh sana etmez mi eser
hazer et âh-ı dil-i sîne-i sûzandır bu

merkez-i dâire-i pîrde dur ey izzet
birgün elbetde döner başına devrândır bu

Keçecizade İzzet Molla.

İşte Keçecizade İzzet Molla’nın bu gazelinin birebir Türkçe çevirisi şu şekildedir:

1. Beyit:
Gerçi sabr et diyemem âteş-i hicrândır bu
Var ise sabrın eğer vasldan âsândır bu

Çeviri:
Gerçi sabret derim ama bu ayrılık ateşidir.
Eğer sabrın varsa, kavuşmaktan (vasl) huzur bulursun.

2. Beyit:
Hârını gül gülünü hâr görendir âkıl
Zağ eder bülbülünü başka gülsitândır bu

Çeviri:
Gülün dikenini, dikenin gülünü gören akıllıdır.
Bülbülünü başka bir gül bahçesine (gülsitan) kaçıran da budur.

3. Beyit:
Ben usanmam gözümün nûru cefâdan amma
Ne kadar olsa cefâdan usanır, cândır bu…

Çeviri:
Ben, gözümün nuru (sevgili) yüzünden çektiğim cefadan usanmam, amma
Ne kadar dayanıklı olsa da, cefadan usanan candır (ruhtur) bu.

4. Beyit:
Çerha tesir eden ey meh sana etmez mi eser
Hazer et âh-ı dil-i sîne-i sûzandır bu

Çeviri:
Ey ay yüzlü (meh), feleğin (çerh) etkisi sana da dokunmaz mı?
Sakın, bu yanık sînenin (göğsün) ahıdır.

5. Beyit:
Merkez-i dâire-i pîrde dur ey izzet
Birgün elbetde döner başına devrândır bu

Çeviri:
Ey İzzet, kader çarkının (devran) merkezinde dur.
Bir gün elbet döner ve başına gelir.

Keçecizade İzzet Molla ve Gazeli: Derin Anlamlar ve Şairin Portresi

Bu gazel, Keçecizade İzzet Molla‘ya aittir ve aşk, sabır, kader ve hicran gibi evrensel temaları işleyen derin anlamlar barındırır. Şiiri daha iyi anlamak için hem gazelin yapısını hem de şairin hayatını ve edebi kişiliğini birleştirerek inceleyeceğiz.

1. Gazelin Şairi: Keçecizade İzzet Molla

• Doğum Tarihi: 1785, İstanbul
• Ölüm Tarihi: 1829, Sivas
• Dönemi: Osmanlı İmparatorluğu, Divan Edebiyatı
• Özellikleri: İzzet Molla, hem şiir hem de nesir alanında eserler vermiş, döneminin önemli şairlerindendir. Gazellerinde aşk, tasavvuf, sabır ve kader gibi temaları işlemiştir. Sürgün yıllarında yazdığı eserlerde derin bir hüzün ve eleştirel bir ton hakimdir.

2. Gazelin Temel Temaları

• Aşk ve Hicran: Şair, aşkın verdiği acıyı ve sabrın zorluğunu dile getirir.
• Sabır ve Tahammül: Aşk acısına dayanmanın zorluğu, ancak sevgiliye kavuşmanın huzuruyla dengelenir.
• Kader ve Devran: Hayatın döngüsü ve kaderin insan üzerindeki etkisi vurgulanır.
• Doğa ve Sembolizm: Gül, bülbül, diken gibi doğal imgelerle duygular ifade edilir.

3. Gazelin Beyitlerinin İncelenmesi

Beyit 1: Sabrın Zorluğu ve Aşkın Ateşi

• Metin:
  Gerçi sabr et diyemem âteş-i hicrândır bu
  Var ise sabrın eğer vasldan âsândır bu
• Açıklama:
  Şair, ayrılık acısının (hicran) bir ateş olduğunu ve sabretmenin zorluğunu ifade eder. Ancak, sevgiliye kavuşmanın (vasl) huzuruyla bu sabrın kolaylaşacağını söyler.

Beyit 2: Gül ve Diken Sembolizmi

• Metin:
  Hârını gül gülünü hâr görendir âkıl
  Zağ eder bülbülünü başka gülsitândır bu
• Açıklama:
  Gülün dikeni (hâr) ve güzelliği arasındaki tezatlık vurgulanır. Akıllı insan, gülün dikenini de görür. Bülbül ise başka bir gül bahçesine (gülsitan) yönelir, yani aşk acısından kaçar.

Beyit 3: Cefa ve Canın Dayanma Gücü

• Metin:
  Ben usanmam gözümün nûru cefâdan amma
  Ne kadar olsa cefâdan usanır cândır bu
• Açıklama:
  Şair, sevgilinin cefasına (eziyetine) dayanabileceğini söyler, ancak canın (ruhun) bir noktada usanacağını belirtir. Bu, aşkın hem fiziksel hem de ruhsal boyutunu yansıtır.

Beyit 4: Ah ve Sûzan Sînesi

• Metin:
  Çerha tesir eden ey meh sana etmez mi eser
  Hazer et âh-ı dil-i sîne-i sûzandır bu
• Açıklama:
  Şair, sevgiliye (meh) hitap eder ve onun da kaderin (çerh) etkisinden kurtulamayacağını söyler. Aşkın verdiği yanık sînenin (göğüs) ahı, sevgiliyi de etkileyecektir.

Beyit 5: Kader ve Devran

• Metin:
  Merkez-i dâire-i pîrde dur ey izzet
  Birgün elbetde döner başına devrândır bu
• Açıklama:
  Şair, kaderin döngüsünü (devran) vurgular. Hayatın merkezinde duran kişi (izzet), bir gün kaderin dönüşüyle karşılaşacaktır. Bu, insanın kader karşısındaki çaresizliğini ifade eder.

4. Gazelin Yapısal Özellikleri

• Nazım Birimi: Beyit
• Ölçü: Aruz ölçüsü
• Kafiye Düzeni: aa, ba, ca, da, ea
• Dil ve Üslup: Ağırlıklı olarak Osmanlı Türkçesi kullanılmıştır. Şiir, tasavvufi ve felsefi derinlik barındırır.

5. Keçecizade İzzet Molla’nın Edebi Kişiliği ve Eserleri

• Divan Edebiyatı Geleneği: İzzet Molla, Divan Edebiyatı’nın son dönem temsilcilerindendir. Şiirlerinde klasik Divan tarzını sürdürmüş, ancak kendi üslubunu da katmıştır.
• Şiirlerinin Temaları: Aşk, tasavvuf, sabır, kader, hicran ve toplumsal eleştiri gibi temaları işlemiştir. Özellikle sürgün yıllarında yazdığı şiirlerde derin bir hüzün ve eleştirel bir ton hakimdir.
• Nesir Eserleri: Şiirlerinin yanı sıra nesir alanında da eserler vermiştir. En ünlü nesir eseri “Mihnet-i Keşan”, sürgün yolculuğunu ve bu süreçte yaşadıklarını anlattığı bir seyahatname niteliğindedir.
• Mizah ve Eleştiri: Eserlerinde ince bir mizah ve toplumsal eleştiri göze çarpar. Özellikle devlet adamlarına yönelik eleştirileri dikkat çekicidir.

6. Sonuç

• Bu gazel, Keçecizade İzzet Molla‘nın aşk, sabır ve kader gibi evrensel temaları işlediği bir şiirdir.
• Şiirdeki doğal imgeler (gül, bülbül, diken) ve sembolik anlatım, Divan Edebiyatı’nın karakteristik özelliklerini yansıtır.
• Şair, insanın aşk ve kader karşısındaki çaresizliğini, ancak sabır ve tevekkülle bu zorlukların aşılabileceğini vurgular.
• İzzet Molla, hem şiir hem de nesir alanında önemli eserler vermiş, Osmanlı edebiyatının son dönemine damga vurmuş bir şahsiyettir. Eserlerinde klasik Divan tarzını sürdürmekle birlikte, kendi döneminin sosyal ve siyasi olaylarına da yer vererek edebiyatını zenginleştirmiştir.

Bu tahlil, gazelin derin anlamlarını ortaya çıkarmak ve şairin duygu dünyasını anlamak için bir rehber niteliğindedir.