Allah Kur’an da insana doğru yolu ve dalalet yolunu gösterir. Bu anlamda bir bütün olarak yüce kitabımız tam bir rehberlik kitabıdır. Hz. Peygamberin temsili ve yaşantısı ile hayatımıza nasıl uygulayacağımız gösterilmiştir. Kuran da adı geçen zamanların, mekanların ve insanların kutsalları vardır. İnsan olarak yaratılıp dünyaya, halife olarak gönderilen varlık, zaman ve mekanın içinde etkin olarak yaşar.

Zaman ve mekan ortadan kalkınca aslında dünya hayatı biter. Bir mana da tüm insanlık iki yaratık ile varlığını sürdürür. İnsan dünya denen mekana şekil verir, mimarisi ile iyi şeyler yaparak yaşanabilir hale getirir veya kirletir. Zaman denen varlığı ibadetle, okuyup, yazarak, iyilik ve güzellikler yaparak doldurur ve hayat katar. Veya savaşır, ölür, öldürür, günah işleyip isyan ederek ve zamanı kötüye kullanır.

Peygamberlerin isimleri ve hayatları değişik ibretler ve hikmetler için anlatılır. Yine Hz. Meryem ve Asiye validelerimiz vd. gibi isimler kadınlık alemine örnek olarak sunulur. Firavun ve Nemrut gibi konumların adı, sıkıntıları ve taşkınlıkları, Ad, Semut ve Medyen gibi kavimler, Karun gibi insanların hırsları ve mal tutkuları ve isyanları kıyamete kadar gelecek insanlara ibret olarak Kur’an’ın içinde insanlara birer ibret olarak sunulur. Yine rahmet ve bereket adına işaret edilen Ashabı Kehf, Habibi Neccar vd. Rahmet, hidayet ve bereket kaynağı Kur’an bunları bize birer yol aydınlatıcı olarak sunar ki dalaletin karanlığına düşmeyelim ve salim bir hidayet yolunda devam edelim.

Kuranda birçok yer ve şehrin ismi geçer. Şehirlerin anası olan Mekke, “İşte bu (Kur’an)da bereket kaynağı, kendinden öncekileri (ilâhî kitapları) tasdik eden ve şehirler anasını (Mekke’yi) ve bütün çevresini (tüm insanlığı) uyarasın diye inzal ettiğimiz bir kitaptır. Ahirete îmân edenler, ona da inanırlar. Onlar namazlarını vaktinde kılarlar.” Yesrib, “Medine halkına ve civârdaki Bedevîlere, Resûlullah’ın emrine aykırı hareket etmek uygun olmadığı gibi, onun katlandığı zahmetlere öbürlerinin katlanmaya yanaşmamaları da yakışık almaz. Çünkü onların ALLÂH yolunda çektikleri hiçbir susuzluk, hiçbir yorgunluk ve hiçbir açlık, ayrıca kâfirleri öfkelendirecek ayak bastıkları hiçbir yer veya düşmana karşı elde ettikleri hiçbir başarı yoktur ki, karşılığında kendilerine sâlih bir amel yazılmış olmasın. Çünkü ALLÂH, güzel iş yapanların mükâfatını zayi’ etmez.”

Mısır, Mescidi Aksa, Babil, Arafat, Safa Merve vd. Birçok mekân ismi geçer ki içerisinde ibretler ve hakikatler doludur. “Nice kasabaların halkını haksızlık yaparken yok ettik. Artık çatıları çökmüş, kuyuları metruk, sarayları bomboş kalmıştır. Yeryüzünde dolaşmıyorlar mı ki, orada olanları akıl edecek kalpleri, işitecek kulakları olsun. Ama yalnız gözler kör olmaz, fakat göğüslerde olan kalpler de körleşir.”

Yüce Kur’an birçok ayet ve sureye zamana veya bir vakte yemin edip onu önceleyerek başlar. Bize o vakitlerin önemini veya hassasiyetini tembih eder. “Artık hayır; yemin ederim (gündüz) sinip (gece) dönen (gezegen)lere, bir akış içinde yerini alanlara; kararmaya ilk başladığı zaman, geceye andolsun, ve nefes almaya başladığı zaman, sabaha.”

Hacı Bektâş-ı Velî kimdir?

“Yoo, şafak vaktine yemin ederim, geceye ve toplayıp taşıdığı şeylere, on dördüne girdiği zaman aya.”
“Fecre andolsun, on geceye, çifte ve tek’e, akıp gittiği zaman geceye, bunlarda, akıl sahibi olan için bir yemin var, değil mi?” yine asra, kuşluk, sahur ve ikindi gibi muhtelif vakitlere işaret ve ikaz vardır.

İçerisinde ibadet edilen Hac ayı ve on gece, üç aylar recep, şaban ve ramazan, cuma günü ve gecesi ibadete tahsis edilmiş, bu zaman dilimleri binlerce müminin dua dua Rabbine yöneldiği af ve mağfirete vesile zaman dilimleridir.

Mümin bu zamanları ve mekanları vesile ederek kulluk ahdini yeniler. Yeniden bir daha deyip daha fazla ve samimi ibadete niyet eder. Her geceyi kadir, her kulu Hızır bilerek salihatın peşinde koşturmaya çalışır. Artık yeni bir Peygamber gelmeyecek ama sâlih insanlar kıyamete kadar devam edecek, zaman ve mekan devam ettikçe mübarek gün ve geceler isteyene, dileyene feyz ve berekete vesile olacak. Mukaddes mekanlar tüm ibretlik ve ibadetlik yönleri ile kıyamete kadar varlığını sürdürecek. Mutluluk isteyene, vesileleri değerlendirip kulluk etmede ve salihata devam etmede…
اَللّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فيِ رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا رَمَضَان
“Ey Allâhʼımız! Receb ve Şâbânʼı mübârek eyle, Ramazanʼa mülâkî eyle/ulaştır.”

1 En’âm,92.
2 Tevbe,120.
3 Hacc, 45,46.
4 Tekvir Suresi, 15-18.
5 İnşikak Suresi, 16-18.
6 Fecr Suresi, 1-5.
7 Taberânî, Evsat, IV, 189; Beyhakî, Şuab, V, 348. Krş. Ahmed, I, 259.