MOĞOLİSTAN: TARİHİ VE COĞRAFİ BİR BAKIŞ

0

BEĞENDİM

0

I. GENEL BİLGİLER

Resmî adı Moğolistan (Mongol Uls) Cumhuriyeti olan ülke, Orta Asya’nın doğusunda, Rusya ile Çin arasında yer alır ve eskiden Dış Moğolistan olarak bilinen bölgeyi kapsar. Yüzölçümü 1.566.500 km², nüfusu ise 2.900.000 (2013 tahmini) olan ülke, idarî olarak on sekiz eyalete ayrılmıştır. Başkenti Ulan Batur (Ulaanbaatar) olup nüfusu 1.240.000’dir. Diğer önemli şehirleri arasında Darhan (95.000) ve Erdenet (91.000) yer alır.

II. FİZİKÎ VE BEŞERÎ COĞRAFYA

Moğolistan, fizikî özellikleri bakımından üç ana bölgeye ayrılır:

1. Kuzeydeki Sıradağlar: Altay, Hangay, Sayan ve Hentiy dağları en önemli dağ sıralarıdır.
2. Havzalar: Büyük Göller, Horgo, Hovsgöl ve Selenge havzaları öne çıkar.
3. Güneydeki Gobi Çölü: Ülkenin üçte ikisini kaplar.

En yüksek noktası, kuzeybatıdaki Nayramadlin Zirvesi (4374 m.)’dir.

İklim ve Bitki Örtüsü

Sert kara iklimi hüküm sürer. Kışlar soğuk ve kuru, yazlar ise kısa ve yağışlıdır. Gobi Çölü’nde yıllık yağış 100 mm, dağlık bölgelerde ise 3000 mm’ye kadar çıkar. Orta Moğolistan, geniş otlaklarla kaplıdır.

III. DEMOGRAFİK YAPI

Nüfus yoğunluğu oldukça düşüktür; km²’ye 2 kişi bile düşmez.

• %85 Moğollar
• %7 Kazaklar
• %4,6 Tunguzlar
• %3,4 Ruslar ve Çinliler

Moğolların çoğunluğu Budist olsa da dinin etkisi azalmıştır. Şaman, Müslüman ve Hristiyan topluluklar da bulunmaktadır.

Yaşam Şekli

Moğolistan’ın büyük kısmı yerleşime elverişsizdir. En yoğun nüfuslu bölge Ulan Batur çevresidir. Geleneksel konutları olan “yurt” adı verilen çadırlarda hâlâ birçok Moğol yaşamaktadır.

IV. EKONOMİK YAPI

Moğolistan ekonomisi büyük ölçüde hayvancılık ve madencilik üzerine kuruludur.

• Tarım: Tahıl, patates, sebze yetiştirilir ancak ülke ihtiyacını karşılayamaz.
• Sanayi: II. Dünya Savaşı sonrasında Sovyet yatırımlarıyla gelişmiştir. Sanayide en önemli sektör madenciliktir. Özellikle bakır ve molibden ihraç edilmektedir.
• İhracat Ülkeleri: Çin, ABD ve Rusya.
• İthalat Ülkeleri: Rusya, Çin, Güney Kore, ABD ve Japonya.

Başlıca ithal ürünleri; makine, petrol, gıda ürünleri ve kimyasal maddelerdir.

V. ULAŞIM VE ALTYAPI

• Karayolu Ağı: 49.308 kilometrelik ağın yalnızca %3,5’i kaplanmıştır.
• Demiryolu: Trans-Moğolistan demiryolu, Ulan Batur’u Moskova ve Pekin’e bağlar.
• Havayolu: Ülkede 44 havaalanı vardır ve 13 tanesi gelişmiş pistlere sahiptir. Uluslararası uçuşlar, Ulan Batur yakınındaki havaalanından yapılır.

Dipnotlar:

1. Nüfus ve ekonomik veriler 2013 yılı tahminlerine dayanmaktadır.
2. Coğrafi ve ekonomik bilgiler, bölgesel araştırmalar ve resmî kaynaklardan derlenmiştir.