KISKANÇLIĞIN PSİKOLOJİK TAHLİLİ NEDİR?

0

BEĞENDİM

0

Kıskançlık, bir kişinin sevdiği veya değer verdiği kişiyi başkalarıyla paylaşmak istememesi, ona güven duymaması veya başka birinde olan özellik, başarı, konum gibi unsurları kendinde olmadığı için çekememesi sonucunda hissettiği bir duygudur. Türk Dil Kurumu’na göre ise kıskançlık; “Bir kimse bir üstünlük gösterdiğinde veya sevilen birisinin, başkası ile ilgilendiği kanısına varıldığında takınılan olumsuz tutum” olarak tanımlanmaktadır. Başka bir bakış açısıyla kıskançlık, elde edilmiş olanı kaybetmeme isteğidir.

Kıskançlık duygusu genellikle:

kaybetme korkusu,

sahip olma isteği,

kendinde olmayana duyulan özlem,

özgüven eksikliği gibi nedenlerden kaynaklanır ve kişi açısından oldukça yıpratıcı olabilir.

Dozunda kaldığında olağan kabul edilebilen bu duygu, aşırıya kaçtığında ilişkileri ve bireyin psikolojik sağlığını tehdit edebilir.

KISKANÇLIĞA EŞLİK EDEN DUYGULAR

• Öfke
• Değersizlik
• Mutsuzluk
• Acı
• Güvensizlik
• Kaygı
• Aşağılık duygusu
• Kaybetme korkusu
• Hüzün
• Keder
• Aşağılanma

Kıskançlık, bu negatif duyguların birikimiyle birlikte hem kişinin kendisine hem de çevresindekilere zarar verme potansiyeline sahiptir.

KISKANÇLIĞIN FİZYOLOJİK ETKİLERİ

• Titreme
• Yorgunluk
• Aşırı terleme
• Mide krampları
• Kas tutulmaları
• Hızlı nabız
• Uykusuzluk
• Şiddet eğilimi

Bu belirtiler, kıskançlığın yalnızca zihinsel veya duygusal değil, aynı zamanda bedensel yansımalarının da olduğunu göstermektedir.

KISKANÇLIĞIN NEDENLERİ

1. Güven Sorunu : Geçmişte aldatılma veya terk edilme gibi travmatik olaylar yaşamış kişiler, yeni ilişkilerinde daha fazla kıskançlık hissedebilirler.
2. Özgüven Eksikliği: Kendisini yetersiz veya değersiz hisseden bireyler, başkalarını tehdit olarak algılayıp yoğun kıskançlık yaşayabilirler.
3. Yetersizlik ve Değersizlik Hissi: Bazen, kişinin karşısındaki tarafından aşağılandığını veya yeterince değer görmediğini düşünmesi, kıskançlık duygusunu tetikleyebilir.
4. İlişkilerde Aşırı Bağlanma: Partnerini veya sevdiklerini kaybetme korkusu, kontrol etme ve kıskançlık duygusunu körükler.
5. Sahip Olma İçgüdüsü: Kişinin sahip olduklarını başkalarıyla paylaşmak istememesi, kıskançlığın şiddetini artırabilir.
6. Alkol ve Uyuşturucu Kullanımı: Düşünce yapısını çarpıtan maddeler, kişileri mantıksız kıskançlık duygularına sürükleyebilir.
7. Psikolojik Rahatsızlıklar: Şizofreni gibi bazı hastalıklarda görülen sanrılar ve paranoyalar kıskançlık duygusunu aşırı boyutlara taşıyabilir.

KISKANÇLIK ÇEŞİTLERİ

• Kardeş Kıskançlığı: Aynı ebeveyn tarafından yetiştirilen çocuklar arasında görülebilir.
• Çocuk-Ebeveyn Kıskançlığı: Çocuğun ebeveynini başka biriyle (kardeş, üvey ebeveyn vb.) paylaşmak istememesiyle ortaya çıkar.
• Arkadaşlık/İş İlişkilerinde Kıskançlık: Sosyal çevrede ve iş hayatında başkalarının başarısını çekememe veya kıskanma şeklinde yaşanır.
• Romantik Kıskançlık: Genellikle partnerin başka biriyle duygusal veya fiziksel yakınlaşma ihtimaline karşı gelişir ve ilişkide önemli sorunlara yol açabilir.

İLİŞKİLERDE AŞIRI KISKANÇLIK

Kıskançlık, özellikle romantik ilişkilerde üçüncü kişilerin varlığının hissedildiği durumlarda daha çok ortaya çıkar. Aşırı kıskançlık ise zamanla tartışmalara, sözlü-psikolojik şiddete hatta fiziksel şiddete dönüşebilir. Kendisini partneriyle sürekli kıyaslayan, kendini yetersiz hisseden veya partnerine aşırı bağımlı olan kişiler, kıskançlık duygusunu kontrol etmekte daha fazla zorlanabilir.

• Partnerler Arası Sorunlar: Sürekli sorgulamalar, kısıtlamalar ve suçlamalar ilişkiyi yıpratır.
• Aşırı Bağlanma: Kaybetme korkusu, kişinin her konuda partnerini kıskanmasına yol açabilir.
• Özgüven Eksikliği: “Partnerime yetemiyorum” duygusu, zamanla yoğun kıskançlık krizlerine sebep olabilir.

KISKANÇLIKLA BAŞA ÇIKMA YOLLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Kıskanmak, insan doğasının bir parçası olarak zaman zaman herkesin deneyimlediği bir duygudur. Ancak bu duygu aşırıya vardığında, bireylerin ilişkilerini ve genel yaşam kalitelerini olumsuz etkileyebilir. Kıskanmayı yönetmek ve bu duyguyla sağlıklı bir şekilde başa çıkmak için aşağıdaki yöntemler önerilmektedir:

1. Özgüveni Geliştirmek
   Kıskanmak genellikle kişinin kendine olan güven eksikliğiyle bağlantılıdır. Kendinize değer vermek ve güçlü yönlerinizin farkında olmak, bu duyguyu kontrol altına almanın ilk adımıdır. Kendinizi başkalarıyla kıyaslamak yerine, kendi gelişiminize odaklanarak özgüveninizi artırabilirsiniz. Kendi yeteneklerinize ve başarılarınıza güvenmek, kıskanma duygusunu etkili bir şekilde zayıflatır.
2. İletişim ve Açıklık
   Kıskançlık hissi bazen yanlış anlamalar ve iletişim eksikliklerinden doğar. İlişkilerde açık ve dürüst iletişim kurmak, duyguların sağlıklı bir şekilde aktarılmasını sağlar. Kıskançlık hissini, karşınızdaki kişiye agresif bir şekilde yansıtmak yerine, sakin ve empatik bir dil kullanarak ifade edin. Bu, duygusal çatışmaları azaltır ve ilişkinizin güçlenmesine yardımcı olur.
3. Uzman Desteği Almak
   Aşırı kıskanmak, geçmişte yaşanan travmalar veya güven problemleri ile ilişkilidir. Bu tür duygusal yükleri taşımak, profesyonel destek almayı gerektirebilir. Bir psikolog veya psikiyatristten yardım almak, kişinin kıskanma duygusunun kökenine inmesine yardımcı olabilir. Uzmanlar, kişinin geçmiş deneyimlerini sağlıklı bir şekilde işlemesine rehberlik eder.
4. Geçmiş Travmalarla Yüzleşme
   Kıskançlık, bazen geçmişte yaşanan acı verici olaylardan (aldatma, terk edilme vb.) kaynaklanabilir. Bu tür deneyimler, bireyin güven duygusunu zedeler ve kıskanma duygusunu tetikleyebilir. Travmalarla yüzleşmek ve onları işlemek, kıskanmayı azaltmanın anahtarıdır. Bu süreçte profesyonel yardım almak, duygusal iyileşme için önemlidir.
5. EMDR Terapisi
   EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) terapisi, travmatik anıların işlenmesi ve duygusal yüklerin hafifletilmesi amacıyla kullanılan bir terapi yöntemidir. EMDR, kişinin göz hareketleri veya dokunsal/işitsel uyarımlar kullanarak, olumsuz anıların zihinsel ve duygusal etkilerini azaltmayı hedefler. Terapist, travmatik anıları yeniden işleyerek kişinin olumsuz inançlarını dönüştürür ve duygusal rahatlama sağlar. Kıskanlık gibi yoğun duygusal problemleri çözmek için oldukça etkili bir yöntem olarak kabul edilir. Kişinin geçmişteki olumsuz deneyimlerinin etkisini ortadan kaldırarak, daha sağlıklı yaşam kalıpları geliştirmesine yardımcı olur.
6. Kendinize Güvenin
   Kendinize güven, kıskanma duygusunu aşmada kritik bir rol oynar. Kişisel gelişim çalışmaları yaparak özgüveninizi artırabilirsiniz. Yeni beceriler öğrenmek, hobiler edinmek ve güçlü yönlerinize odaklanmak, kıskanmayı engelleyen önemli adımlardır. Kendinize olan güveninizi pekiştirmek, kıskanma duygusunun etkisini azaltacaktır.
7. Kendinize Zaman Tanıyın
   Kıskanmayı tamamen aşmak kolay bir süreç değildir. Bu duyguyu yenmek zaman alabilir, bu yüzden kendinize sabırlı olmanız gerektiğini hatırlatmalısınız. Kıskançlıkla başa çıkmak, sürekli bir çaba gerektirir, ancak bu duyguyu zamanla daha iyi yönetebileceksiniz. Kendinizi suçlamadan bu süreci geçirebilirsiniz.
8. Kendinizi Başkalarıyla Karşılaştırmayın
   Kıskançlık genellikle başkalarıyla kıyaslama yapmaktan kaynaklanır. Ancak her bireyin farklı bir yolculuğu vardır ve başkalarının başarılarını, sizin başarınızın önünde bir engel olarak görmek yanlıştır. Sahip olduğunuz yeteneklere, başarılarınıza ve kişisel özelliklerinize odaklanmak, kıskanma duygusunu azaltır.
9. Hobiler Edinin
   Kendi ilgi alanlarınıza yönelik hobiler edinmek, zihinsel ve duygusal sağlığınızı destekler. Bu, düşüncelerinizi olumlu bir şekilde yönlendirmenize yardımcı olabilir. Kıskanmak yerine, kendi hobilerinizle meşgul olmak, enerjinizi daha sağlıklı bir şekilde kanalize etmenizi sağlar.
10. Kişisel Bakıma Özen Gösterin
    Fiziksel bakım, duygusal sağlığı da destekler. Kendinize özen göstermek, kıskanma duygusunu azaltan ve özgüveninizi artıran bir faktördür. Sağlıklı bir beden, sağlıklı bir zihinle paralel gider, bu yüzden düzenli egzersiz yapmak, yeterli uyumak ve sağlıklı beslenmek önemlidir.
11. İlişkilerde Güven Ortamı Yaratın
    Güven, sağlıklı ilişkilerin temelidir. Kıskançlık çoğunlukla güven eksikliği nedeniyle ortaya çıkar. İlişkilerde açık ve dürüst bir güven ortamı oluşturmak, kıskanma gibi olumsuz duyguları engeller. Ortak değerler ve saygı, kıskanmayı tetiklemez, aksine ilişkiyi güçlendirir.
12. Sosyalleşme
    Kıskanlık, bazen aşırı yalnızlık veya izole olma durumundan da kaynaklanabilir. Sosyal çevrenizle vakit geçirmek, sağlıklı ilişkiler kurmak kıskanmayı hafifletir. Aileniz ve arkadaşlarınızla kaliteli zaman geçirmek, kendinizi daha değerli hissetmenize yardımcı olur.
13. Ortak Kurallar Belirleyin
    İlişkilerde açık iletişim ve karşılıklı saygı ile belirlenen kurallar, kıskanlık sorununu çözebilir. Her iki tarafın da rızasıyla oluşturulan ortak kurallar, ilişkinin güven temeline oturmasına yardımcı olur.

Kıskançlık, zaman zaman herkesin yaşadığı doğal bir duygudur. Ancak dozunda tutulmadığında hem bireysel huzuru hem de ilişkileri ciddi ölçüde zedeler. Özgüven eksikliği, güven sorunları ve geçmiş travmalar çoğunlukla kıskançlığı tetikleyen en önemli etkenlerdir. Kıskançlık duygusuyla sağlıklı bir şekilde başa çıkabilmek için iletişim kanallarını açık tutmak, kişisel gelişime odaklanmak ve gerekirse profesyonel yardım almak büyük önem taşır. Özellikle EMDR gibi terapi yöntemleri, bu yoğun duygunun kontrol altına alınmasında ve geçmiş travmaların etkilerini azaltmada oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Unutulmamalıdır ki sağlıklı bir ilişki, ancak sağlıklı duygular ve dengeli bir ruh hâliyle mümkündür.

NOT:BU YAZI HAZIRLANIRKEN; https://cemkaya.net/yazilarim/kiskancligi-yenme-yollari-142 YARARLANILMIŞTIR.