Hristiyanlık Felsefesi ve Batı Düşüncesi…

0

BEĞENDİM

0

Hristiyan Felsefesi ve Hristiyanlık Felsefesinin Temel Özellikleri

I. Giriş

Hristiyan felsefesi, İsa Mesih’in (yaklaşık M.S. 4-M.S. 30) öğretilerinin ardından gelişen ve milattan sonra ilk yüzyıllardan 15. yüzyıla kadar Batı düşüncesi üzerinde derin etkiler bırakan bir felsefi disiplindir. Hristiyanlığın teolojik doktrinlerini desteklemek ve rasyonel bir temele oturtmak amacıyla geliştirilen bu felsefe, Antik Yunan felsefesinin metot ve kavramlarıyla beslenmiş, felsefe ve dinin birleşiminden doğan zengin bir entelektüel geleneği temsil etmiştir. Hristiyanlık özgül bir din felsefesi olarak genel din felsefesi kapsamından ayrılır, çünkü özelde Hristiyan Tanrı anlayışını pekiştirmeye yöneliktir. Bu felsefe, Hristiyanlık dinini temellendirmek ve akılcı bir zeminde savunmak amacıyla geliştirilmiş, Batı felsefesinin gelişiminde kalıcı izler bırakmıştır.Tabii, isteğiniz üzerine Hristiyan felsefesini ve önemli düşünürlerin katkılarını daha kapsamlı bir şekilde ele alalım ve düşünürlerin doğum ve ölüm tarihlerini de belirtelim:

Hristiyan Felsefesinin Özellikleri

I.I. Din Felsefesi Olarak Hristiyan Felsefesi

Hristiyan felsefesi, genel anlamda din felsefesinden ayrılır çünkü bu felsefe doğrudan Hristiyan doktrinlerini ve Tanrı anlayışını desteklemek amacıyla geliştirilmiştir. Hristiyan düşünürler tarafından öne sürülen idealist öğretiler, özellikle nesnel idealizm, bu felsefenin temel taşlarını oluşturur.

I.II. Nesnel Idealizm ve Hristiyanlık

Hristiyan felsefesinin belirgin özelliklerinden biri, nesnel idealizm aracılığıyla dinsel inançları temellendirmesidir. Bu idealizm, Hristiyanlık içindeki Tanrı kavrayışını mantıksal bir temele oturtmaya çalışır. Bu çerçevede, George Berkeley (1685-1753) ve Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) gibi filozoflar, öğretilerinde Hristiyanlıkla bağlantılar kurarak bu gelenek içinde önemli yerler edinmişlerdir.

I.III. Hristiyan Kilisesi ve Felsefe

Hristiyan felsefesi, aynı zamanda kilisenin öğretilerini destekleyen dinsel kurgular geliştirmiştir. Bu kurgular, kilise doktrinlerini savunmak ve Hristiyan inançlarını daha geniş bir kitleye akılcı bir şekilde sunmak için kullanılmıştır.

II. Hristiyan Felsefesinin Tarihi Gelişimi

Hristiyan felsefesi, hem dini inançları destekleyen hem de bağımsız felsefi sorgulamalara yer veren geniş bir düşünce alanıdır. Hristiyanlıkla ilgili felsefi tartışmalar, kilise babalarından modern çağın filozoflarına kadar uzanan geniş bir yelpazede incelenmiştir. Bu felsefe, Batı düşüncesinin gelişiminde merkezi bir rol oynamış ve Hristiyanlığın felsefi olarak nasıl temellendirilebileceğine dair derinlemesine analizler sunmuştur.

A. İlk Dönemler ve Patristik Çağ

Hristiyan felsefesinin temelleri, İsa’nın öğretileri ve erken Hristiyan topluluklarının bu öğretileri yorumlama çabalarıyla atılmıştır. Erken kilise babaları, Hristiyan doktrinlerini savunmak ve yaymak için felsefi argümanlar geliştirmişlerdir. İlk önemli Hristiyan filozoflarından biri olan Aziz Augustinus (354-430), Platoncu felsefeden etkilenmiş ve Hristiyan teolojisini derinlemesine bir felsefi çerçeve içinde ele almıştır. Onun “İtiraflar” ve “Tanrı Devleti” eserleri, Batı felsefi düşüncesinde dönüm noktası olarak kabul edilir.

B. Skolastisizm ve Orta Çağ Felsefesi

Orta Çağ boyunca Hristiyan felsefesi, Aristotelesçi mantık ve metodolojinin kilise doktrinleri ile entegrasyonunu görmüştür. Bu dönemin en belirgin figürlerinden Thomas Aquinas (1225-1274), iman ve akıl arasındaki ilişkiyi uzlaştırma çabası içinde olmuş ve Hristiyan dogmalarını sistematik bir felsefi çerçevede sunmuştur. Aquinas’ın “Summa Theologica” adlı eseri, Hristiyan teolojisinin rasyonel bir savunusunu sunmakta ve bu çalışma, Hristiyan düşünce tarihindeki en etkili metinlerden biri olarak kabul edilmektedir.

III. Hristiyanlık Felsefesinin Temel Özellikleri

A. İman ve Akıl

Hristiyan felsefesi, imanın aklı tamamlayıcı bir unsuru olarak kabul edilmesini savunur. Bu perspektifte, Tanrı’nın varlığı ve İsa’nın doğası gibi temel teolojik konular, hem imani kabuller hem de rasyonel argümanlarla desteklenir.

Aquinas gibi düşünürler, doğal akıl yoluyla Tanrı’nın varlığını ispatlamaya çalışmışlardır, bu çaba Hristiyan felsefesinin karakteristik bir özelliği haline gelmiştir.

B. Etik ve Ahlak Felsefesi

Hristiyan etiği, İsa’nın öğretilerine dayanır ve sevgi, merhamet, affetme gibi değerleri merkeze alır. Hristiyan felsefesinde ahlak, sadece bireysel eylemlerin değil, aynı zamanda toplumsal adaletin de temelini oluşturur.

Bu etik anlayış, bireyin Tanrı’ya, insanlara ve yaratılan dünyaya karşı sorumluluklarını vurgular.

C. Apolojetik ve Polemik

Hristiyan felsefesinin önemli bir parçası da apolojetiktir, yani Hristiyanlığın felsefi savunusudur.

Erken dönem apolojetik yazılar, Hristiyanlığın hem felsefi tutarlılığını hem de pagan ve diğer dini inançlar karşısındaki üstünlüğünü savunmak için yazılmıştır. Bu yazılar, Hristiyanlığın rasyonel bir temele sahip olduğunu ve evrensel bir gerçek olduğunu öne sürer.

D. PAGAN

Pagan, genellikle tek tanrılı dinlere (Hristiyanlık, İslam, Yahudilik) mensup olmayan ve genelde çok tanrılı inanç sistemlerine sahip olan kişilere verilen adı ifade eder; bu terim, özellikle antik dönemde Roma ve Yunan politeizmini veya modern dönemde doğa temelli neopagan inançları tanımlamak için kullanılır.

IV. Sonuç

Hristiyan felsefesi, çok sayıda düşünür tarafından geliştirilmiş zengin bir entelektüel miras sunar. Felsefe ve teolojiyi bütünleştirerek, Hristiyanlığın temel inançlarını derinlemesine ve sistematik bir şekilde incelemiştir. İman ile aklın, etik ile metafiziğin, dinî inanç ile felsefi sorgulamanın kesiştiği ve çatıştığı bir alan olarak, Yahudilik ve batıda Puta tapıcılığı anlamına gelen Paganizm’e karşı gelişmiştir. Bu felsefi geleneğin modern düşünceye ve Batı felsefesinin evrimine olan katkıları, günümüzde de devam eden etkileri ile önemlidir. Kilise babalarından modern çağın filozoflarına kadar uzanan geniş bir yelpazede incelenen Hristiyanlıkla ilgili felsefi tartışmalar, Batı düşüncesinin gelişiminde merkezi bir rol oynamıştır. Bu yazı, Hristiyan felsefesinin temel dinamiklerini ve Batı düşüncesindeki yerini kısaca ele almaktadır.

NOT: BU YAZI HAZIRLANIRKEN; (Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı, MEB Felsefe Ders Kitabı, “Felsefeye Yolculuk” Frank Thilly) YAZIISINDAN FAYDALANILMIŞTIR.