İnsanlığın varoluşundan günümüze, bize her türlü imkânı veren Kâinatın sahibine ne kadar teşekkür etsek azdır. Hele koymuş olduğu kuralları bozmaya başladığımız şu 21. asırda dengeler iyice bozulmaya başladı. Ortaya konan bunca nimetten en küçük canlıdan en büyüğüne kadar, bütün varlıklar faydalanmaktalar. Bu sistem kâinat çapında değişmez bir kuralken, haksız paylaşım, egoizm ve tekelcilik aldı başını yürüdü. Bir kesim sabahlara kadar eğlenirken, diğer tarafta da aç ve çaresiz insanlarla dopdolu. Her sabah, akşam mükellef sofralarla yemeğe ve içmeye doymayan insanların, benliğini tatmin etmek mümkün mü? Tatmin edilemeyen duyguların sonu ise; kocaman bir israf.

Bir kısım insanlar, çöplüklerde ekmek bulmak için çalışan miskinler grubu. Yüzlercesi ölümle burun buruna. Bir zaman, TV. kanallarından birisinde haberleri izlerken yüreğim burkulmuş, gözlerim dolmuştu. İki yaşında bir kız çocuğu hastaneye kaldırıldığı halde, kurtarılamamıştı. Ölüm sebebi şöyle veriliyordu; “Açlık” açlıktan barsakları kuruyan çocuk, bu ıstıraba fazla dayanamamıştı. Ülkemizde kültürüyle, inandığı şeylere sahip çıkmayı, asırlarca devam ettirmiş olan insanımız, nasıl duyarsız hale gelmişti! Bize lütfedilen sayısız nimetlere manevi şükürsüzlüğün yanında, aşırı derecede har vurup harman savurma vardır.

İsraf; manevi bir şükürsüzlük, bereketin kesilmesine sebep olan unsurlardan birisi. Hele bedene yapılan en büyük haksızlık. Nimetlerin elden gitmesiyle insanlara el avuç açtıracak bir durum. İnsan onurunun ayakaltına alınmasının en büyük sebeplerinden biri. Elimizde olan fırsatların değerini anlamak için elimizden çıkmasını beklememek gerekir. İsraf; insanı kanaatsiz olmaya iter. Kanaatsizlik ise, çalışma azmini kırar. İnsan kendisinin yaratılışında bile her hangi gereksiz bir organın olmadığını, her bir organın bir işe yaradığını görecektir. Hayatımız sınırlı olduğuna göre, bize verilen emanetlerin yerli yerinde kullanılması gerekir. Sağlığımızdan, zamanın israf edilmemesine, malımızdan, duygularımıza kadar iktisatlı olmak mecburiyetindeyiz. Günümüzde israfa sebep olacak bir sürü sebep var. Buna karşılık, insanın onuru ve namusu rüşvet olarak alınır. Bazen de inandığı değerler, satın alınıyor. Elde ettiğinin karşılığı imkânsız olanları vererek, pişman olacağı bir yola giriyorlar. İsraflı bir hayat sefahati getiriyor, o da sefaleti ve perişanlığı getiriyor. Bize bahşedilen bütün nimetler, emanet olduğuna göre; mutlaka hesabının sorulacağını aklımızdan çıkarmamamız gerekir.

Dünyanın bir kısmı sefahati diz boyu yaşarken, bir kısım insanlar açlıktan ölmekte, perişanlığın pençesinde kıvranmaktalar. Medeni olduğunu iddia edenlerin, her gün açlıktan ölen insanlara seyirci kalmaktalar. Dünya bankasından alınan raporlardan öğrendiğimize göre; gelişmiş ülkelerin çöplüklerine attıkları yiyecek maddeleri, dünya üzerinde açlıktan ölen insanların on beş katını besleyecek kadardır. ABD’de her gün iki yüz bin ton yenebilir yiyecek çöpe gitmektedir. Ayrıca yirmi bin adet otomobil, kırk beş bin otobüs hurdaya çıkarılmakta. Dünyada her iki saniyede bir çocuk, açlığa bağlı sebeplerden dolayı ölmekte. İki bin yılında açlığa bağlı olarak ölen insan sayısı yirmi milyondur. Eğer Amerikalılar günlük et alımlarını yüzde on azaltsalar; açlıktan ölüme giden insanların, yüz milyonuna yiyecek sağlanabilir. Meseleyi sadece ABD ile sınırlandırmamak lazım. Kendi ülkemizde her hangi bir şehirde bile, açlık sınırında olan insanlarımız varsa, bizimde yapmamız gereken işler var demektir. Her ilimizde lüks semtler olduğu gibi, sefalet içerisinde yaşayan yerler de vardır. Her birimiz bu insanların durumlarını mutlaka görmeli ve bize verilen nimetlere sayısız teşekkür etmeliyiz. En büyük teşekkür ise, o insanların elinden tutmak, sefaletine son verecek şekilde yardımcı olmaktır.

İsrafın boyutu ne olursa olsun, milli ekonomiye zararı çok büyüktür. Küçük sanılan şeyleri yan yana getirdiğimizde, nasıl bir tablo ortaya çıktığını bir iki misalle görelim. Dakikada on damla su kaçıran bir musluğun, ayda yüz yetmiş litre suyu kaçırdığını her halde tahmin edemezsiniz. Meteoroloji uzmanları ara sıra bazı uyarılarda bulunurlar. Mevsim kış olursa şöyle derler; “Yağış azlığından dolayı barajlardaki doluluk oranı, çok düşük kaldı. Bu yıl susuz kalacağız” eğer mevsim yaz ise; “Barajlarda su bitti, yağmurlar gecikirse susuzluk ciddi tehlike olacak” su sıkıntısı her şeyi etkileyebilecek bir durumdur. Temiz su kaynakları giderek azalmaktadır. Önümüzdeki yirmi beş yıl içerisinde, su sıkıntısı çeken nüfus beş yüz milyondan üç milyara çıkacak. Bu veriler suyun kıymetini bilmemizi, özellikle israftan kaçınmamızı gerekli kılmaktadır. Bu meseleye asırları aşan bir yaklaşımla insanlığın iftihar tablosu, Hazreti Muhammed (sas): “Deniz kenarında dahi olsanız, suyu israf etmeyin” buyurarak, ölçülü olmamızı istiyor. Sadece suda mı, israf etmeyeceği? Hayır, her şeyin orta yolunu bulup, lüzumsuz harcamalardan kaçınmamız gerekir. Yaratıcının vermiş olduğu nimetlerden fakirlerinde hakkının bulunduğunu unutmamamız lazım.

Milyonlarca liralık kurban parasını iç etmişler. Diyanet Vakfı’nda büyük skandal

İnsan sağlığı için, düzenli spor ve çalışmanın yanında, gıda ihtiyacının gereği kadar kullanılması şarttır. Her ne olursa olsun, uzmanlar fazla yemeği hastalık olarak kabul etmektedirler. Genelde kırk yaşına kadar şişmanlık bir şikâyete sebep olmasa da, zamanla çabuk yorulma, nefes darlığı, şişmanlarda şeker hastalığı, kalp ve damar hastalıkları, eklem hastalıkları sıkça görülmektedir. Ayrıca istatistiklere göre; şişmanlar zayıflara göre daha az yaşamaktadır.

Telafisi zor olan bir israf ise; zaman israfıdır. Yapılan sayısız güzelliğe ve çirkinliğe zarf olan zaman, kıymeti en az bilinen nimetlerden biri. Birçoğumuz zaman için bir bedel ödemediğimizden dolayı, boşa harcanmasına göz yumduğumuz gibi, nasıl vakit öldürebilirimin hesapları yapılmaktadır. Zamanın kadrini bilenler, çok azınlıkta kalmaktalar. Her hangi bir hedefi olmayan insanlar, günlerini ve saatlerini harcamak için plan ve programlar yapmaktalar. Bilmem ki, çocuklarımızı yetiştirecek olan anne ve babalar bu konuda ne kadar duyarlı! İş hayatının acımasız çarkına giren insanımız, okumaya vakit bulamamakta! Eğitimciler, memurlar, işçiler kısacası çoğunluk, vakit bulamadıklarını veya okuma alışkanlıklarının olmadığını söylemekteler. Hayatımızda ne kadar çok şeyi israf ettiğimizin farkında mıyız? Ailelerin çocuklarına vakit ayıramadıklarına şahit oldukça, bu talihsiz evlatlara acıyorum. İşten fırsat bulamadıklarını ifade etmek, çocuklarımıza yapılan bu haksızlığın mazereti gösteriliyor. İsraf edilen hayat ve heder olan evlatlarımız! Hele televizyon karşısında harcadığımız saatler. Burada sayacağımız birçok şey var, fakat konuyu uzatmadan söz sultanı, kâinatın Efendisi (sas) bir sözüyle meseleyi taçlandıralım, şöyle buyuruyor: “İki nimet vardır ki, inananlar onun kıymetini bilmezler; boş vakit ve sağlık.”

Bilginlerden biri şöyle demiştir: “Vaktin hakkını idrak eden kimse, hayatının anlamını da idrak etmiştir, çünkü vakit hayat demektir.” Bu demektir ki, zamanını boşa harcayan kimse, manasız bir hayat sürüyor. Akıllı ve başarılı bir kimse; ömrünün her anını faydalı ve meyveli hale getirmek için gayret eder. Bir şairin dediği gibi:
En çok değerlendirmen gereken
Vaktindir senin geçip giden
Maalesef en kolay kaybettiğin
Bakıyorum aynı şeydir neden?
“Yiyiniz, içiniz fakat israf etmeyiniz.” İfadesi bu anlatılanları ne kadar da güzel bir şekilde özetlemektedir.