0

BEĞENDİM

0

 Din Nedir, Ne İçindir?

Din; insanı Allah’a ulaştıran, aklın ve iradenin rehberliğinde “iyi, doğru ve güzel”e sevk eden ilahî bir nizamdır. İslâm’ın toplum ve birey için vazgeçilmez gördüğü beş temel değer; hayatın/canın, aklın, dinin, malın ve neslin (namusun) korunmasıdır. Bu esaslar hem dünyevî huzurun hem de uhrevî felâhın teminatıdır.

Kısaca “İnsan – Allah ilişkisi” olarak tarif edebileceğimiz DİN; “Akıl sahibi insanları kendi tercihleriyle bizzat hayırlı olan şeylere götüren ve peygamberlerin bildirdiği hakikatleri kabul edip inanmaya çağıran ilahi bir kanundur.” Elmalılı Hamdi Yazır, (1878–1942), “Akıl sahibi insanları kendi irade ve istekleri ile bizzat onlar için hayırlı olan şeylere sevk eden ilahi bir kanundur.” A. H. Akseki, (1887–1951), “Akıl sahiplerini kendi iradeleri ile şimdiki halde (Dünyada) mutluluğa, gelecekte (Ahirette) felâha (Kurtuluşa) sevk eden, Allah tarafından konulmuş bir kanundur.” Muhammed Ali et-Tehânevî, (ö. 1158/1745’ten sonra; doğum tarihi kesin değildir) diye tarif edilmektedir.

İnsan, bu tercihle kâinattaki yerini ve varoluşunun anlamını kurar; “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, niçin?” sorularına tatminkâr cevap bulur. İslâm’ın nihai gayesi güven veren, güvenilir insan yetiştirmek; dünyada huzuru, ahirette kurtuluşu (felâh) sağlamaktır.

Kur’ânî Zemin: Ahlâk ve Hakların Bütünlüğü

Mümtehine 12 ayeti; şirkten uzak durmak, hırsızlık ve zinayı terk etmek, çocuk öldürmemek, iftira etmemek gibi ilkelere vurgu yapar. Bu vurgu, Gazâlî ve Şâtıbî’nin sistemleştirdiği şekilde İslâm’ın beş zarurî değerine işaret eder: din, can, akıl, mal ve nesil.

1. Hayatın (Canın) Korunması

İnsana verilen değer, hayatın dokunulmazlığını gerektirir. Maide 32 haksız yere cana kıymayı bütün insanlığı öldürmeye; bir canı kurtarmayı ise tüm insanlığı kurtarmaya benzetir.
Hz. Peygamber (s.a.v.), Veda Haccı’nda “can, mal ve ırz”ın kutsallığını ilan ederek yaşama hakkının dokunulmazlığını teyit etmiştir. Bu değer; sadece beden bütünlüğünü değil, hürriyetlerin ve onurun güvence altına alınmasını da kapsar.

2. Aklın Korunması

Akıl, sorumluluğun ölçüsüdür. Kur’an sürekli “akletmeye, düşünmeye, ibret almaya” çağırır. Bu yüzden aklı örseleyen her şey yasaklanmıştır. Maide 90 içki ve kumarı “şeytan işi pislik” sayar; “Çoğu sarhoş edenin azı da haramdır” hadisleri ölçüyü koyar. Esrar, eroin gibi uyuşturucular da bu kapsamda haramdır.
Hedef: Düşünme yeteneğini zayıflatan alışkanlıklardan uzak durmak, zihniyet inşasıyla aklı güçlendirmek.

3. Dinin Korunması

Din, baskı altında değil hür irade ile yaşanır. Kişi inancını öğrenme, yaşama ve ifade etme hakkına sahiptir. Dinin muhafazası; iman, ibadet ve ahlâk esaslarıyla bireyin ve toplumun anlam dünyasını inşa eder.
Can ve akıl korunmadan din de korunamaz: “Aklı olmayanın dini olmaz.” Bu denge, İslâm’ın sorumluluk (mükellefiyet) anlayışının temelidir.

4. Malın Korunması

Mal, insanın emeği ve hayatını sürdürebilmesi için zorunlu imkândır. Kur’an; faizi haram, alışverişi helal kılar (Bakara 275), haksız kazancı yasaklar (Nisa 29), ölçü ve tartıda adaleti emreder (İsrâ 35).
Amaç: Emeğe saygı, mülkiyetin dokunulmazlığı ve ekonomik hayatta adalet. Kumar, hırsızlık, faiz gibi yolların yasaklanması bu adaleti tesis içindir.

5. Neslin (Namusun) Korunması

Neslin devamı fıtrîdir; Kur’an insanın tek nefisten yaratıldığını ve eşinden çoğaldığını hatırlatır (Nisâ 1). İslâm, nikâhı teşvik eder; zinayı ve ona götüren yolları yasaklar. Böylece iffet, namus, haysiyet ve aile korunur; çocukların, soyun ve toplumun geleceği güvenceye alınır.

Beş Temel Değer ve İnsan Hakları

Bu beş zarurî değer; çağdaş insan hakları düşüncesiyle kesişen evrensel bir koruma şeması sunar: Yaşam hakkı, düşünme ve inanç özgürlüğü, mülkiyet hakkı, aile ve mahremiyetin korunması. İslâm, bu değerleri sadece beyan etmekle kalmaz; hukukî ve ahlâkî mekanizmalarla hayata geçirir.

Yöntem: Eğitimle Zihniyet İnşası

Kur’an ve Sünnetin bütün emir ve yasakları, ibadetler dâhil, insanın tekâmülünü hedefler. İslâm’ın aradığı şahsiyet; güven duyan ve güven veren kişidir. Böyle fertlerden oluşan toplum “güven toplumu” olur; huzur ve adalet böylece kökleşir.

Dünyada Huzur, Ahirette Felâh

Din, bu dünyada yaşanmak; bu dünyayı insan için huzurlu ve yaşanabilir kılmak içindir. İslâm’ın beş temel değeri; canı, aklı, dini, malı ve nesli koruyarak insanı merkeze alan bir hayat düzeni kurar.
Bugünün ihtiyacı; bu değerleri sabırla, ısrarla ve usûlüne uygun eğitimle yeniden diri tutmaktır. Yarının “güven toplumu”nu inşa edecek güvenilir yüreklere selam ve dua ile…

Yazar: Bayram Kiriş