Aynel yakin, ilmel yakinden daha şumullüdür. Peygamberimiz (s.a.s) “Bir şeyden haberdar olmak, onu gözle görmek gibi değildir” sözüyle buna işaret eder. Keza aşağıdaki ayette aynel yakinin daha kapsamlılıgına işareten :“ Bir zaman İbrahim (as) : “Ya Rabbi, ölüleri nasıl dirilteceğini bana gösterir misin” demişti.
Allah(cc) : “Ne o, yoksa buna inanmadın mı (iman etmemiş miydin) ” dedi. İbrahim (as) şöyle cevap verdi: “Elbette inandım, lâkin sırf kalbim mutmain, tatmin olsun diye bunu istedim.” Allah ona: “Dört kuş tut, onları kendine alıştır. Sonra kesip her dağın başına onlardan birer parça koy. Sonra da onları çağır! Koşa koşa sana geleceklerdir. İyi bil ki Allah azizdir, hakîmdir (üstün kudret, tam hüküm ve hikmet sahibidir). (Bakara suresi; 260)
Japonya’nın varlığını bilmekle, bizzat görmek gibi İşte İmanın aynel-yakin mertebesi de, İman esaslarına gözle görmüş katiyetinde inanma halidir.

3 – Hakkal-yakin mertebesi: İmanı meseleleri görmekten ayrı, bizzat yaşayarak, içine girerek kabul ve idrak etmek demektir. Alimler, hakkal yakinin, İmanın en üst mertebesi, kesin bilginin varılabilecek son noktası olduğunu söylemişlerdir.
Hakkal-yakini, “ilim ve müşahededen geçerek fiili olarak tahakkuk edip yaşanılan hakikat” Bunu ilmel yakin ve aynel yakin’in neticesinde, insanın kendi iç aleminde, vicdanında hissettiği hal, kesin bilgi olarak değerlendirmek mümkündür. “İç duyu veya iç tecrübe yoluyla ulaşılan ve kesinlik bakımından en son merhaleyi teşkil eden doğru bil¬gi” diye de tanımlanmıştır.
İmanın bu üç mertebesini izah bakımından şöyle bir misal verilmektedir: Bir yerden duman yükseldiğini uzaktan görmekle insan bilir ki, o yerde ateş yanmaktadır. Dumanı görmek suretiyle ateşin varlığını bilmek, ilmel-yakin inanmaktır. Sonra, duman çıkan yere gidip ateşi gözümüzle gördüğümüzü farz etsek, bu da ateşin varlığına aynel-yakin inanmaktır. Bir de ateşin bizzat yakınına gidip sıcaklığını hissetmek, elimizi aleve doğru tutup yakıcılığını duymak suretiyle ateşin varlığını bilmek vardır ki, buna da hakkal-yakin inanma denilir.
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.s) buyuruyorlar ki :
“Bir kişinin imanına vesile olmak , üzerine güneşin doğduğu her şeyden daha hayırlıdır “.Başka Hadis-i Şerifte Efendimiz : “Bir kişinin seninle imana gelmesi, sana sahra dolusu kırmızı koyunlardan daha hayırlıdır” . “Bazan bir saat tefekkür, bir sene ibadetten daha hayırlı olur.”
O halde öylesine Allah’a aşk ve iştiyakala bağlanmalıyızki bütün sayı gayretimiz ahireti kazanma ,Cenabı hakkın rıza ve hoşnutluğunda bir hayat sürmek olmalı. Bu durum; İmanı zayıf olanın imanını kuvvetlendirir. İmanı kavli ve taklidi olanın imanını tahkiki yapar. İmanı tahkiki olanın imanını genişlendirir. İmanı geniş olana bütün kemalat-ı hakikiyyenin medarı ve esası olan marifetullahta terakkiyat, Yükselişler. İlerlemeler verir; daha nurani, daha parlak manzaraları açar.
Kısaca Hakkal-yakin mertebesinde Allah’a iman, her derdimize derman’dır.
HAKİKİ İMANİ ELDE EDEN KULLARDAN OLMAK TEMENNİSİYLE

istanbulda deprem