GECE VE GÜNDÜZÜN HİKMETLERİ…

0

BEĞENDİM

0

21 aralık en uzun gece…

Kış Gündönümü: 21 Aralık ve Güneşin Oğlak Dönencesi’ne Dik Gelmesi

Kış gündönümü, yaklaşık olarak 21 Aralık tarihinde, güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi’ne dik geldiği an olarak kabul edilir. Bu tarih, kuzey yarımkürede en uzun gecenin, güney yarımkürede ise en uzun gündüzün yaşandığı zaman dilimidir. Kış gündönümü, güneş ışığının en uzak noktada olduğu ve doğanın dönüşümüne başladığı bir noktadır.

Kuzey ve Güney Yarımkürede Gündüz ve Gece Dengesinin Değişimi

Kış gündönümünün bir diğer önemli özelliği ise, bu tarihten itibaren kuzey yarımkürede gündüz sürelerinin uzamaya, güney yarımkürede ise kısalmaya başlamasıdır. Bu astronomik olay, mevsimlerin değişimi ve iklimsel dönüşümlerle birlikte, dünya üzerindeki yaşamı doğrudan etkiler.

Kuzey yarımkürede, 21 Aralık’tan sonra gündüz sürelerinin uzaması, insanların ve doğanın yeniden ışıkla tanışması anlamına gelirken, güney yarımkürede ise yazın zirveye çıkacağı bir dönemin başlangıcını simgeler.

Tarihi ve Kültürel Önemi

Kış gündönümünün tarihi ve kültürel önemi oldukça büyüktür. Neolitik döneme kadar uzanan bazı eski kültürlerde, bu gün, yıllık döngünün en önemli anı olarak kabul edilmiştir. Astronomik olaylar, bu dönemde çiftçilikle ilgili önemli faaliyetlerin belirleyicisi oluyordu. Örneğin, hayvanlar bu dönemde kesilerek, kış boyunca yetersiz beslenmemeleri sağlanır ve taze et tüketimi arttırılırdı.

Ayrıca, kış gündönümü, hayatta kalmanın zorlu olduğu bu dönem için çok önemli bir zaman dilimi olmuş, insanlar için zenginlik ve bolluk zamanlarını simgelemiştir.

Güneşin Yeniden Doğuşu: Antik Kültürlerdeki Anlamı

Antik Avrupa’nın bazı bölgelerinde, kış gündönümü, Güneş’in ya da bir Güneş tanrısının ölümü ve yeniden doğuşu olarak sembolize edilirdi. Güneş’in Oğlak Dönencesi’ne dik geldiği bu an, karanlığın sona erdiğini ve ışığın yeniden doğacağını müjdeleyen bir işaret olarak kabul edilirdi. Bu, eski toplumlar için çok önemli bir ritüel ve kutlama zamanıydı. Güneş’in yeniden doğuşu, yeniden dirilişin ve yaşamın devamının simgesiydi.

Kış Gündönümü ve İnsanın Doğa ile İlişkisi

Kış gündönümü, insanların doğa ile olan derin bağını simgeler. Bu astronomik olay, insanlık tarihindeki en eski zamanlardan beri hem fiziksel hem de manevi olarak önemli olmuştur. Doğanın döngüsüne tanıklık eden insanlar, bu dönemde kışın sert şartlarına karşı hazırlık yaparken, aynı zamanda yaşamı ve doğayı kutlama zamanıdır. Bu olay, zamanla farklı kültürlerde farklı ritüeller ve kutlamalarla anlam kazanmıştır.

Allah’ın Rahmetinden Gece ve Gündüzün Yarattığı Denge

Kış gündönümünün önemini anlamak için, Allah’ın bize verdiği gece ve gündüz arasındaki dengeyi düşünmek gerekir. Kur’an-ı Kerim’de, Allah şöyle buyuruyor:

“وَجَعَلَ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَجَعَلَ النَّهَارَ مَعَاشًا إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَسْمَعُونَ”
“Ve geceyi dinlenmek, gündüzü ise rızkınızı aramak için yarattı. Şüphesiz bunda, düşünen bir toplum için ayetler vardır.”
(Nuh, 71: 16)

Bu ayette gece ve gündüzün, insanların yaşamındaki işlevsel rollerine değinilmektedir. Gece, insanların dinlenmesi ve huzur bulması için bir fırsat sağlarken, gündüz ise insanların geçimlerini sağlamak, çalışmak ve lütuflarını aramak için bir zaman dilimidir.

Kur’an-ı Kerim’de gece ve gündüzün yaratılışı, Allah’ın rahmetinin ve kudretinin bir tecellisi olarak sunulmuştur. Allah Teâlâ şöyle buyurur:

وَمِن رَّحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

“Rahmetinden dolayı Allah, geceyi ve gündüzü yarattı ki, geceleyin dinlenesiniz, gündüz ise O’nun lütfundan (rızkınızı) arayasınız ve şükredesiniz.” (Kasas, 28/73)

Bu ayet, gece ve gündüzün yalnızca insanlara tahsis edilmediğini, ancak Allah’ın rahmetiyle insanlara büyük faydalar sağladığını ifade eder. Allah’ın yaratışında sayısız hikmet ve gaye bulunmaktadır; bu hikmetlerin bazılarını biliyor, bazılarını ise bilemiyoruz.(Fahreddin er-Razi, Tefsir-i Kebir, Kasas Suresi 73. Ayet Tefsiri)

Gece ve gündüzün yararı, yalnızca dünya gezegenine özgü değildir. Her gezegenin kendine özgü bir gece ve gündüz döngüsü vardır. Yüce Allah şöyle buyurur:

رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَرَبُّ الْمَشَارِقِ * إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ

“O, göklerin, yerin ve ikisi arasındakilerin Rabbidir. O, doğuların da Rabbidir. Biz, dünya semasını yıldızlarla süsledik.” (Saffat, 37/5-6)

Bir başka ayette ise Allah şöyle buyurur:

فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ

“Doğuların ve batıların Rabbine yemin ederim ki, biz elbette güç yetirenleriz.” (Meâric, 70/40) (4)

İbn Kesir, bu ayeti şöyle açıklamıştır: “Allah, gökleri ve yeri yaratmış, doğuları ve batıları belirlemiş ve yıldızları doğurup batırmıştır.” (Tefsir-i İbn Kesir, Meâric Suresi 40. Ayet Tefsiri)

Beyzavi ise her güneş doğuşunun bir doğu, her batışının bir batı olduğunu ve bunların her birinin Allah’ın kudretine delil olduğunu belirtmiştir. (Tefsir-i Beyzavi, Meâric Suresi 40. Ayet Tefsiri)

Modern bilimin ışığında, her gezegenin kendine özgü doğuş ve batış noktaları olduğu anlaşılmıştır. Dr. Zekeriya en-Neccar şöyle der: “Her bir gök cismi, kendi ekseni etrafında dönerken farklı doğuş ve batış noktalarına sahiptir.” (Dr. Zekeriya en-Neccar, Astronomi ve Kur’an İlişkisi)

Bu açıklamalar, gece ve gündüzün yaratılışındaki hikmetlerin sadece insana yönelik olmadığını, aynı zamanda kozmik bir düzenin parçası olduğunu açıkça göstermektedir. (Seyyid Kutub, Fizilal’il Kur’an, Saffat Suresi 5-6. Ayet Tefsiri)

Allah’ın yarattığı her şeyde birçok hikmet bulunmaktadır. Yüce Allah şöyle buyurur:

وَيَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ

“O, sizin bilmediğiniz şeyleri de yaratır.” (Nahl, 16/8) (9)

Bu ayetin tefsirinde Müfessir Maverdi, Allah’ın yarattığı varlıkların bir kısmının insan bilgisi dışında olduğunu belirtmiştir. (Maverdi, Nahl Suresi 8. Ayet Tefsiri)

Doğanın/TABİATIN Yeniden Uyanışı

Kış gündönümü, yalnızca astronomik bir olay değil, aynı zamanda tarih boyunca insan hayatında büyük bir kültürel öneme sahip olmuştur. 21 Aralık, doğanın yeniden uyanışının, ışığın geri dönüşünün simgesi olarak kabul edilir. Bu dönemin ardından gece süreleri kısalmaya başlarken, gündüz süreleri uzamaya başlar ve yaşam yeniden yeşermeye başlar.

Dipnotlar:

1. “Oğlak Dönencesi”, ekvatora paralel olarak dünyayı kuzey ve güney olarak ayıran hayali çizgilerden biridir.
2. “Neolitik dönemi”, taş devrinin sonlarına denk gelir ve insanlık tarihinde tarım devrimini başlatan önemli bir dönemdir.
3. Ayette geçen “lütuf ve kerem”, Allah’ın insanlara verdiği nimet ve berekettir.