Eski Diyanet İşleri Başkanının hatıralarında Süleyman Şah

0

BEĞENDİM

0

**BEDİRHABER-**  Süleyman Şah operasyonuyla yeri değiştirilen mezarın, kesin olmasa da ‘önemli bir Türk büyüğü’ne ait olduğu ortaya çıktı. 

Habertürk’ten Murat Bardakçı’nın bugün köşesinden yayınladığı eski **Diyanet** İşleri Başkanı Tayyar Altıkulaç’ın hatıralarına göre, mezar yapılış şekli itibariyle önemli bir kişiye ait. Bardakçı’ya göre, kapak açılarak inilen mezar geleneği ‘bir Türk geleneği olarak’ bilinir. Bu şekilde yapılan mezarlara da genellikle önemli şahsiyetlerin cenazeleri defin edilir. Süleyman Şah mezarının da bu şekilde olduğu, bu nedenle mezarın ona ait olma ihtimalinin çok yüksek olduğu belirtiliyor. 

Süleyman Şah Türbesi’nin daha önce de Suriye’de bulunduğu yerden nakledildiğini hatırlatan Murat Bardakçı, konuyla ilgili olarak Altıkulaç’ın hatırlarında geçen önemli bilgileri paylaştı. 

Bardakçı’nın yazısından ilgili bölüm: 

Süleyman Şah Türbesi’nin geçen hafta sonunda askerî mecburiyetlerden dolayı naklinin ardından çok şey yazılıp söylendi ama önemli, üstelik yayınlanmış olan bir hatıra, Diyanet İşleri’nin eski başkanlarından Dr. Tayyar Altıkulaç’ın yazdıkları herkesin gözünden kaçtı.

Tayyar Hoca, türbenin Suriyelilerin inşa ettiği barajın suları altında kalmaması için 1974’te Caber Kalesi’nden Karakozak’a nakli sırasında Diyanet’in temsilcisi olarak görev almış ve naklin ayrıntılarını önceki senelerde yayınladığı ‘Zorlukları Aşarken’ isimli hatıralarında anlatmıştı.

Önce, Tayyar Hoca’nın hatıralarından bir bölümü nakledeyim; “…Nakli gerçekleştirmek üzere kurulan heyette Diyanet işleri Başkanlığı’nı temsilen ben görevlendirilmiştim. Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkilinin başkanlığında görevlendirilen heyette benden başka muvazzaf bir albay ile İçişleri Bakanlığı’ndan bir temsilci yeralmıştı. …Halep’te buluştuktan sonra otomobille oradan 130 kilometre mesafedeki türbeye ulaştık. Kabirler türbe zemininin altındaki mahzende bulunuyordu. Mahzene kim girecek ve kabirleri kim açacak ve çıkaracaktı? Bu hiç konuşulmamış ve hattâ programda bundan hiç sözedilmemişti. Herkes birbirine bakıyor, işin ortada kaldığı anlaşılıyordu.

**MAHZENE GİDEN KAPAK**

Türbenin yanındaki karakolda birkaç askerimiz vardı, bu iş onların da yapabileceği bir şey değildi. Çünkü yeraltından define filân çıkarılmayacak, dinî bir duyarlılıkla ve belli bir dikkatle birkaç ölünün kemikleri alınacaktı.

Kısa bir duraklamadan sonra, bir erin yardımıyla bu işi benden başka yapacak kimse olmadığı anlaşılmıştı veya ben durumdan vazife çıkararak bu görevi yapmam gerektiğini anlamıştım. Herhalde heyette Diyanet’ten bir temsilcinin bulundurulmasının gerekçeleri arasında -söylenmese de- bu da vardı. Bunun üzerine ben mahzen kapağını açtırarak bir erle aşağıya indim. Süleyman Şah’ın kabrinden başka iki veya üç mezar daha bulunuyordu, ölülerin hepsi ahşap tabutlar içinde idi. Rutubet yüzünden tabutların bir hayli çürüdüğü görülüyordu. Cesetlerin kemikleri ilk defnedildikleri gibi muntazam vaziyette bulunuyordu. Onları herbiri için önceden hazırlanan torbalara koyduk, yukarıda sözünü ettiğim ve Türkiye’ye daha yakın bir noktada bulunan yere götürdük, cenaze namazlarını kılıp kendileri için hazırlanmış mezarlara defnettik. Tabiatiyle, cenaze namazlarını ben kıldırmıştım…”

Tayyar Hoca, hatıralarında 1974’teki nakilden önce türbenin eski mevkiine mümkün olan en yakın sahile mermerden bir kitabe dikilmesi ve yine türbenin asıl yerini hatırlamak maksadıyla yapay gölün üzerine bir şamandıra konması konusunda anlaştıklarını da yazıyor.

**ÖNEMLİ BİRİNİN MEZARI**

Türkiye’nin kitabe ve şamandıra kararını yerine getirip getirmediğini bilmiyorum ama hatıralar şimdiye kadar üzerinde durulmamış olan bir hususu aydınlığa çıkartıyor:

Tayyar Altıkulaç mezarların mahzende olduğunu ve mahzene bir kapağı açarak indiklerini yazıyor. Hoca’nın sözünü ettiği ‘Kapak açılarak inilen mahzen’ şeklindeki mezarlar eski Türk geleneğidir. Bu mezarlar Selçuklular’ın yanısıra Osmanlılar’ın ilk zamanlarında da mevcuttur, bunlara ‘yer seviyesinin altında’ mânâsında ‘zîr-i zemîn’ denir. Mevlânâ’nın, Selçuklu hükümdarlarının ve devlet büyüklerinin, ilk Osmanlı padişahların türbeleri ve hattâ Anıtkabir’in mezar odası da bu şekilde inşa edilmiş ve mozoledeki meşhur mermer, mezarın tam üzerine gelen yere koyulmuştur.

Bu bilgi, elde belge bulunmamasına rağmen asırlardan bu yana Süleyman Şah’a ait olduğuna inanılan mezarın ‘önemli’ birine ait olduğunu doğruluyor; zira mezarın zîr-i zemîn şeklinde inşa edilmesi, orada, sözü geçen birinin yattığını gösteriyor. Bizim için son derece önemli olan ve bu kadar asır sonra bile memleketin gündemini meşgul eden ‘Türk Mezarı’ acaba hakikaten kime aitti?