Günümüzde borcu olmayan yok gibidir.Ev, araba ,eşya, okul taksidi v.s.ödemek adeta günlük hayatımızın bir parçası haline gelmiştir.Eşe dosta da el boçlarımız olabilir.Bu borçlar, insanın huzurunu bozar uykularını kaçırır.Taksitlerin boçların biri biter, diğeri başlar.Bazen borçlar eğer bankalara ise takipler hatta icralar kapıya dayanır.Yuvaların yıkıldığı  cinayetlerin yaşandığı olur.’Borç yiğidin kamçısıdır’dediğinizi duyar gibi oluyorum.Acaba öyle mi?İslamın konuya bakışı acaba nasıl? 

**
Kuranda borç ile alakalı tahmini 15 ayet geçiyor**

**2:280 – **Eğer borçlu darlık içindeyse, ona ödeme kolaylığına kadar bir süre tanıyın. Ve bu gibi borçlulara alacağınızı bağışlayıp sadaka etmeniz eğer bilirseniz sizin için, daha hayırlıdır.

**2:282 -** Ey iman edenler! Belli bir vade ile karşılıklı borç alış verişinde bulunduğunuz vakit onu yazın. Hem aranızda doğruluğuyla tanınmış yazı bilen biri yazsın. Yazı bilen biri, Allah’ın, kendisine öğrettiği gibi yazmaktan kaçınmasın da yazsın. Bir de hak kendi üzerinde olan adam söyleyip yazdırsın ve herbiri yazarken Rabbi olan Allah’dan korksun da haktan birşey eksiltmesin. Şayet borçlu bir bunak veya küçük bir çocuk veya söyleyip yazdıramıyacak durumda biri ise velisi doğrusunu söyleyip yazdırsın. Erkeklerinizden hazırda olan iki kişiyi şahit de yapın. Şayet iki tane erkek hazırda yoksa, o zaman doğruluğuna güvendiğiniz şahitlerden bir erkekle iki kadın ki, birisi unutunca, öbürü hatırlatsın, şahitler de çağırıldıklarında kaçınmasınlar; siz yazanlar da az olmuş, çok olmuş, onu vadesine kadar yazmaktan usanmayın. Bu, Allah katında adalete daha uygun olduğu gibi; hem şahitlik için daha sağlam, hem şüpheye düşmemeniz için daha elverişlidir. Meğer ki, aranızda hemen devredeceğiniz bir ticaret olsun, o zaman bunu yazmamanızda sizin için bir sakınca yoktur. Alım satım yaptığınız vakit de yine şahit tutun. Ayrıca ne yazan, ne de şahitlik eden bir zarar görmesin. Eğer onlara zarar verirseniz, o işte mutlaka size dokunacak bir günah olur. Üstelik Allah’dan korkun. Allah size ayrıntılarıyla öğretiyor ve Allah her şeyi bilir.

**Borcu ödemede hasssiyet  **

Bize düşen  borç meselesini ciddiye alma ve bir an önce bu  esaretten kurtulmaktır.

Konumuzla ilgili Peygamber efendimiz(s.a.v.):

’Borcun sebep olduğu kadar ciddi bir keder göz ağrısı kadardayanılmaz bir ağrı yoktur.’

’ Borç Allahın yeryüzündeki zillet kalesidir.Allah bir kulunu zelil etmek isterse onu boynuna geçirir.’

‘Kişi borçlanınca konuşur, yalan söyler vaad eder sözünü tutmaz.’

‘Borçtan  kaçının, zira o gece keder gündüz de zillet vesilesidir.’

‘Nefsimi elinde tutan Zat’a  yemin olsun ,bir adam Allah yolunda öldürülse, sonra diriltilse, tekrar öldürülse, sonra diriltilse ,tekrar öldürülse üzerindeki borcu ödenmedikçe cennete giremez.’

‘Borçlu ölen kimse kabirde bağlıdır. Onu kurtaracak tek şey borcunun ödenmesidir.’

Hz.Cabir anlatıyor:Resulullah (s.a.v.)borçlu olarak ölen kimsenin  cenazesine namaz kılmazdı.Bir cenaze getirilmişti.Borçlu olup olmadığını sordu.’Evet 2 dinar borcu var.’denince ’Arkadaşınızınnamazını siz kılın‘dedi ve (kendisi kılmaktan kaçındı).Ebu Katade’Ben ödeyeceğim Ya Resulallah.’dedi.Bunun üzerine kalkıp namazını  kıldırdı.

Almanya vize başvuru Amaçları

**İnsanların bize olan borcunu bağışlamak:**

Maddi durumumuz iyi ise ve bize birilerinin borcu da varsa ,o zaman  yapacağımız güzel şeyler de  var.Eskiden veresiye defterlerini hatırlarız.Bakkal amca alınan malın borcunu deftere yazar ay sonu  tahsil ederdi.Bazı hayırsever insanlar da gelir mahallenin fakirlerinden borcu olanlarından bazılarının borcunu öder.Borcu ödenen fakir de bu meçhul zata dua ederdi.Günümüzde  veresiye defteri pek kalmadı fakat biz başka türlü de sevap kazanabiliriz.Resulü Ekrem buyuruyor:

‘Sizden önce yaşayanlardan biri ölünce hesaba çekildi.Teraziye girecek hiçbir hayrı yoktu.Ancak zengindi.İnsanlara karışır borç verir hizmetçisine de.’Darda olanlara bağışlayın’diye emrederdi.Allah Teala hazretleri ‘Böyle davranmaya biz ondan daha layığız günahlarını bağışlayın’buyurdu.

**
Borç korkusu teşebbüs ruhunu kırmamalı**

Bütün yukarıda anlatılanlar teşebbüs ruhuna engel de olmamalı.İslam, borçlanmayı yasaklamaz. Önemli olan borcu ödemeye niyet , dengeli borçlanma, haram yollara faizli kredilere girmemedir.Resulullah (s.a.v.)in borçlanmayı teşvik edici hadisleri de vardır.Ebu Musa(r.a.)anlatıyor: Peygamberimiz (s.a.v.)buyurdular ki: ‘Allah Teala nazarında bir kulun Allah tarafından yasaklanan kebirelerden sonra, beraberinde getirebileceği en büyük  günahlardan biri, kişinin ödenecek karşılık bırakmadan üzerinde borç olduğu halde ölmesidir’ (Ebu Davut Büyü 9  3342)

Bu hadis aslında boçlanmaya teşvik ediyor.Önemli olan insanın iyi niyetle borcunu ödemeye azmederek borçlanmasıdır.Hz.Aişe(r.anha)rivayet ettiğine göre borcunu ödeme niyetinde olan hiçbir kul yoktur ki Allah’tan yardım görmesin.’Borçtan korkan müteşebbis olamaz.Ticari hayat zorlaşır.’Borç yiğidin kamçısıdır’sözünü bu manada düşünüp dengeli borçlanmayız.Ebu Hüreyre(r.a.)rivayet ettiği bir hadis de şöyledir:’Kim ödemek niyetiyle borçlanırsa Allah onu bu borcu ödemeye muvaffak kılar.Kim de başkasının malını telef etmek niyetiyle alırsa Allah onu telef ettirir ödemeye muvaffak kılmaz.(Buhari zekat 18 istikraz) Süheyl b.el Hayr (r.a.)anlatıyor:

Resulullah(s.a.v.)buyurdular ki:Kim ödememek kastıyla borca girerse, Allah’ın huzuruna hırsız olarak çıkar.

**
Borçluya mühlet vermeli**

Büreyde el Eslemi(r.a.)anlatıyor:Resulullah(s.a.v.)buyurdular ki:Kim bir borçluya mühlet verirse, her gün için bir sadaka sevabı kazanır.Kim onun borcunu vadesi geldikten sonra tehir ederse tehir ettiği müddetçe her geçen gün (alacağı kadar)sadaka yazılır.

**
Peki ne yapmalı?**

Ecel gizli olduğu için hassas  olmalı borçlar bir yere yazılmalı.Yakınlara borçlar ifade edilmeli hatta ödenmesi konusunda vasiyette bulunulmalı ve borçları ödeyecek meblağlar bırakılmalıdır.Konuya dikkat çekmesi açısından Kuran’daki en uzun surenin en uzun ayetinin( bakara 282 tam bir sayfa) borçların yazılması konusuna değinmesi mezuun ehemmiyetini anlatır.

Günümüzde şahıs millet ve devletlerin yaşadığı ekonomik krizlerin altında da bu hesapsız ve faizli borçlanmaların olması aşikardır.Bu nedenle gerek kişi gerekse milletlerin alacaklılar karşısında adeta esir duruma düşmesi ne kötüdür.İnsan şayet borçlanmışsa bir an önce borcunu ödemek için çalışmalı ve ötelere borçsuz gitmenin hesabını yapmalıdır.İbadetler konusunda da hassas olunmalı, eksik ibadetleri ifaya da  ciddiyetle yaklaşmalı, ötelere verilemeyecek hesaplarla gidilmemelidir.Temel Taşlı

**
Yararlanılan kaynaklar:**Kuran’ı Kerim,Kütübü Sitte İ.Canan 6 ,14 ,17.cilt