Bitcoin ve Dijital Paraların Alım-Satımı

0

BEĞENDİM

0

Bitcoin ve dijital paralar, günümüzün en çok konuşulan finansal araçları arasında yer almaktadır. Bu makalede, Bitcoin ve benzeri dijital paraların ne olduğu, nasıl alınıp satıldığı, İslami hukuk açısından değerlendirilmesi ve resmi ile gayri resmi dijital paraların incelenmesi ele alınacaktır.

Bitcoin ve Dijital Paraların Tanımı

Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto takma adıyla bilinen bilinmeyen bir kişi veya grup tarafından oluşturulan, merkeziyetsiz bir dijital para birimidir. Bitcoin ve diğer kripto paralar, hükümetlerin denetimine tabi değildir ve herhangi bir işlem ücreti veya transfer maliyeti yoktur. Bu paralar, gerçek para, altın veya gümüş gibi fiziksel varlıklarla desteklenmezler.

Kripto paralar, bilgisayarlar aracılığıyla programlanan sayılar veya elektronik şekillerden ibarettir ve fiziksel bir varlıkları yoktur. Maliyetleri ise sadece kullanılan elektrik ve işlem süresiyle sınırlıdır.

Kağıt para ile arasındaki en önemli farklardan biri, kağıt paraların merkez bankaları tarafından basılması iken, Bitcoin gibi dijital paraların resmi bir otorite tarafından kontrol edilmemesidir.

Ayrıca, dijital paralar kağıt paralara kıyasla büyük dalgalanmalara açıktır.

İslami Hukukta Bitcoin ve Dijital Paraların Yeri

Fıkhi İçtihatlarda Bitcoin ve Dijital Paraların Durumu

İslam hukukunda Bitcoin ve diğer kripto paraların durumu, farklı İslam alimleri arasında üç ana görüşe ayrılmıştır:

1. Yasak Görüşü: Modern İslam alimlerinin çoğunluğu, Bitcoin ve diğer resmi olmayan dijital paraların üretimi ve alım-satımını haram görmektedir. Bunun nedeni, bu paraların gerçek bir para, değer saklama aracı veya maddi bir varlık temeline sahip olmamasıdır.
2. Mubah Görüşü: Yine çağımızdaki bazı alimler, Bitcoin ve benzeri dijital paraların kullanımını mübah kabul etmektedir. Bu görüşün savunucuları, bazı ülkelerin bu paraları resmi para birimi olarak tanıması ve halk arasında yaygınlaşması nedeniyle bu paraların para niteliği taşıdığını savunmaktadırlar.
3. Kararsızların Görüşü: Bazı alimler ise Bitcoin ve dijital paralar konusunda kararsızdır ve net bir hüküm vermemektedirler. Bu nedenle, bu paralar için kesin bir fetva verilmemiştir.

Resmi Dijital Paraların İslami Değerlendirmesi

1- Resmi dijital paralar, merkez bankaları tarafından çıkarıldıkları takdirde, İslami hukuk açısından kullanımına izin verilmektedir.

2- Bu paralar, kağıt paraların yerini alarak devletin, devletlerin veya daha farklı resmi otoritelerin, BM, AB gibi denetimi altında olur ve değerleri devlet tarafından garanti altına alınabilirse…

3- Bu gün fiili durumda ise Resmi dijital paraların kabul görmesi, kağıt paralar gibi insanlar arasında değişim aracı olarak kullanılmalarını sağlamaktadır.

Gayri Resmi Dijital Paraların İslami Değerlendirmesi

Gayri resmi dijital paralar, İslam hukukunda çeşitli sebeplerle kullanımı yasaklanmaktadır:

1. Para basma: Bu dijital paralar, fiziksel bir temele sahip olmadıkları için “para basma” sürecine dayanmakta olup, İslam’da riba (faiz) yasağının hikmetine benzemektedir.
2. Gerçek Olmayan Varlıklar: Bitcoin ve benzeri dijital paralar, somut bir varlığa sahip olmadıkları için mübalağa ve adaletsizlik riski taşırlar. Bu durum, sınırlı sayıda kişinin bu paraları kontrol etmesine ve ekonomik adaletsizliklere yol açmasına neden olur.
3. Tevhid Eksikliği: Bu paralar, resmi bir otorite tarafından kontrol edilmedikleri için tevhid ilkesine aykırıdır ve ekonomik istikrarı tehdit ederler.
4. Kumar Olarak Görülmesi: Dijital paraların fiyatlarındaki büyük dalgalanmalar, bunları kumar olarak değerlendirilmesine neden olur ve İslam’da kumarın haram olduğu belirtilmiştir.
5. İstikrar Eksikliği: Bitcoin ve diğer dijital paraların fiyat istikrarının olmaması, adil ticaretin ve ekonomik sözleşmelerin sağlanmasını zorlaştırır.
6. Monopol Oluşumu: Dijital paraların belirli kişiler veya gruplar tarafından kontrol edilmesi, tekelci uygulamalara yol açabilir ve İslam’da tekelin yasak olduğuna dair hadisler bulunmaktadır.

Dijital Paraların Resmi ve Gayri Resmi Olarak İncelenmesi

Resmi Dijital Paralar

Resmi dijital paralar, merkez bankaları tarafından çıkarıldıkları ve devlet denetimi altında bulundukları sürece kullanımına izin verilmektedir. Bu paralar, gerçek para birimlerinin yerini alarak istikrar sağlar ve halk arasında yaygınlaşır.

Gayri Resmi Dijital Paralar

Gayri resmi dijital paralar, devlet tarafından desteklenmeyen ve kontrol edilmeyen paralar olarak değerlendirilmektedir. Bu paraların kullanımı, yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı İslam hukukunda yasaklanmıştır. Bu paralar, ekonomik istikrarı tehdit eder ve sosyal adaletsizliğe yol açar.

TERCİH EDİLEN HÜKÜM:

Bitcoin ve diğer dijital paralar, resmi kurumlar tarafından desteklenmediği sürece İslam hukukunda haram kabul edilmektedir. Ancak, resmi dijital paralar devletlerin kontrolü altında oldukları ve ekonomik istikrar sağladıkları takdirde kullanımına izin verilmektedir. Gayri resmi dijital paraların kullanımı ise çeşitli hukuki ve ahlaki sorunlara yol açtığı için yasaklanmıştır. En doğruyu Allah bilir…

Yazan: Masud Sabri

Kaynak: İslam Online – Bitcoin ve Dijital Paraların Alım-Satımı