0

BEĞENDİM

0

Bir incelik gösterin,
incinmesin yüreğim.
Yine de biri çıksa
nasılsın dese.
Alışkanlıkla iyiyim derim.
Çekip ağlasam mı odaya acaba?
Acaba mıyım yoksa ben?
Hayatımda öyle
Bir telaş içinde parçalanmış gibiyim.
Bu duyguları yapayalnız taşıma,
çocuk kalbime ağır geliyor.
Sanki alanımızı koyacağımız
temiz bir yer yüzü kalmamış.
İçimiz bir dolap değil ki
açıp bakalım?
açıp gösterelim.
Yine de anlatıyoruz ama
sen
yüreğimin zarif acısı.
Çıkıp gelmesini beklediğim,
sen benim
durup durup saplandığım.
Gelecektim ama
daha kötü bir hatıram olsun istemedim,
Öptüm sonsuz gidişinden.

Cahit Zarifoğlu

Cahit Zarifoğlu’nun Hayatı

1 Temmuz 1940 tarihinde Ankara‘da doğdu. Baba tarafından Kafkasya’dan gelip Maraş’a yerleşen bir aileye mensuptur. Babası Niyazi Bey hâkim, annesi Şerife Hanım ise Maraşlı Evliyazâdeler’dendir. Çocukluğunu Siverek, Maraş ve Ankara‘da geçirdi. Maraş Lisesi‘nde öğrenciyken yerel gazetelerde sanat ve edebiyat sayfaları hazırladı. Ağustos 1962‘de Açı sanat dergisini yayımladı (dergi sadece bir sayı çıkabildi). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi‘nde Alman Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi.

Okuma yazmayı, resim yapmayı ve Kur’an okumayı daha okula başlamadan annesi ve anneannesiyle mahalle hocalarından öğrendi. Babasının görevi nedeniyle çocukluğu Silvan, Baykan, Siirt, Siverek, Kızılcahamam ve Ankara’da geçti. İlk öğrenimine Siverek’te başladı, orta öğrenimini ise 1951’de döndükleri Maraş’ta tamamladı.

Lisenin son sınıfında beklemeli olduğu sırada bir ilkokulda vekil öğretmenlik yaptı. Pilotluk hevesiyle bir yaz boyunca Eskişehir Türk Hava Kurumu’nda uçuş kurslarına katılarak Millî Model Uçak B Sertifikası aldı (1961).

Yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü‘nde uzun süren bir öğrencilikten sonra 1971’de tamamladı. 1967 ve 1973’te Almanya’ya gitti, Goethe Enstitüsü’nün dil kurslarına katıldı ve Avrupa’yı gezdi.

Öğrencilik yıllarında gazetelerde sekreterlik, çevirmenlik ve Almanca öğretmenliği yaptı. 1973’te Sarıkamış’ta başladığı askerlik görevini, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasında Kıbrıs’ta tamamladı (1975). Dönüşte TRT’de çevirmenlik, raportörlük, araştırma görevliliği, uzmanlık ve şeflik yaptı. 1983’te İstanbul’a taşındı.

Edebî Kariyeri

Gençlik ve Edebiyatla Tanışma

Maraş Lisesi’nde okurken, ileride tanınmış edebiyatçılar olacak Erdem Bayazıt, Mehmet Akif İnan, Rasim Özdenören ve Alaeddin Özdenören ile arkadaşlık kurdu. Birlikte Hamle adlı okul dergisini yeniden yayımladılar. Aynı dönemde Maraş’taki yerel gazetelerde sanat-edebiyat sayfaları hazırladı. Şiirleri Diriliş dergisinde yayımlandı. Edebiyat dergisinin Şubat 1969’da yayımlanan ilk sayısından itibaren Şubat 1976’ya kadar şiirleri yer aldı. Bu dönemde Zarifoğlu, edebiyat çevrelerinde dikkat çekerek kendine özgü bir üslup oluşturdu. 1976’da Mavera dergisinin kuruluşuna katıldı ve burada genç yazar ve şairlere rehberlik etti. Zarifoğlu, Mavera‘da “Okuyucularla” adlı köşesiyle edebi eleştiriler ve yol gösterici yazılar kaleme aldı. Dergideki yazılarıyla edebi bir ekol oluşturmaya katkıda bulundu. Ayrıca, Yeni Devir, Millî Gazete ve Zaman gazetelerinde kendi adıyla ve Ahmet Sağlam, Vedat Can gibi müstear adlarla yazılar yayımladı.

1962’de tek sayılık Açı dergisini çıkardı. 1965’te Yeni İstiklâl gazetesinde Abdurrahman Cem adıyla şiirler yayımladı. 1966’da Diriliş dergisinde şiirleri ve İns adlı uzun hikâyesi yer aldı. Yeni Dergi, Soyut, Türk Dili ve Papirüs dergilerinde de yazıları yayımlandı.

İlk kitabı İşaret Çocukları ile edebiyat dünyasında dikkat çekti. 1969’dan itibaren Nuri Pakdil’in çıkardığı Edebiyat dergisinde şiir ve hikâyeleri yayımlandı. 1976’da arkadaşlarıyla birlikte Mavera dergisini kurdu ve burada genç yazarlarla yazışmalar yaparak rehberlik etti.

Özel Hayatı

Arvasilerden Seyyid Kasım Arvasi‘nin kızı Berat Hanım ile evlendi. Bu evlilikten üç kız ve bir erkek evladı oldu. Nikâhında şahitliği Necip Fazıl Kısakürek yaptı. 1973 yılında Sarıkamış‘ta vatani görevine başladı ve 1974’te Kıbrıs Barış Harekâtı‘na katıldı. Askerlik sürecinde hem cephede hem de lojistik destek alanlarında görev aldı. 1975’te askerliğini tamamladıktan sonra edebiyat çalışmalarına daha yoğun şekilde devam etti.

Sanat Anlayışı ve Etkileri

Zarifoğlu’nun şiir dili, İkinci Yeni şairlerinden etkilenmiştir. Kişiliği üzerinde Necip Fazıl Kısakürek ve Sezai Karakoç belirleyici olmuştur. Şiirlerinde psikolojik derinlik, estetik ve manevi imgeler öne çıkmıştır.

İşaret Çocukları, tabiat ve masumiyet imgeleriyle doludur. Yedi Güzel Adam destansı bir ton taşırken, Menziller ruhsal rahatlama ve derinliği yansıtır. Son kitabı Korku ve Yakarış, toplumsal sorumluluk ve manevi kavrayış ile dikkat çeker.

Vefatı ve Mirası

7 Haziran 1987 tarihinde pankreas kanseri nedeniyle İstanbul’da hayatını kaybetti. Kabri, Üsküdar Beylerbeyi’ndeki Küplüce Mezarlığı‘ndadır. Her yıl 7 Haziran‘da mezarı başında anılmaktadır. Ölümünden sonra şiirlerine ve yazılarına adanmış etkinlikler ve anmalar düzenlendi.

Zarifoğlu’nun eserleri edebiyat dünyasında özel bir yere sahiptir. Yaşamak adlı günlüğü ve çocuk kitapları, hem edebi hem de insani yönlerini gözler önüne serer. TRT’deki görevini sürdürürken yazdığı son eserler, onun şiirde ve sanatta ulaştığı zirveyi göstermektedir.

Vefatı

Eserleri

Şiir

• İşaret Çocukları (1967)
• Yedi Güzel Adam (1973)
• Menziller (1977)
• Korku ve Yakarış (1985)
• Şiirler

Hikâye

• İns (1974)
• Hikâyeler (1996)

Çocuk Hikâyesi

• Serçekuş
• Katıraslan
• Ağaçkakanlar
• Yürekdede ile Padişah
• Küçük Şehzade
• Kuşların Dili
• Motorlu Kuş

Çocuk Şiiri

• Gülücük
• Ağaç Okul (Çocuklara Afganistan Şiirleri)

Roman

• Savaş Ritimleri
• Ana

Günlük

• Yaşamak

Deneme

• Bir Değirmendir Bu Dünya
• Zengin Hayaller Peşinde

Tiyatro

• Sütçü İmam

Araştırma

• Rilke’nin Romanında Motifler (Çeviren ve Yayına Hazırlayan: Ümit Soylu)

Hakkında Yapılan Çalışmalar

Yedi İklim, Mavera ve Kitap-Haber dergileri Zarifoğlu hakkında dosyalar hazırladı. Hece dergisi, “Yedi Güzel Adam’dan Biri: Cahit Zarifoğlu” özel sayısını 2007’de yayımladı ve 2017’de genişletilmiş baskısını çıkardı.

Kitaplar

• Dr. Nazım Elmas: Cahit Zarifoğlu / Eserlerinin Tematik İncelemesi (2000)
• Âlim Kahraman: Cahit Zarifoğlu: Yürek Safında Bir Şair (2003)
• Yılmaz Daşçıoğlu: Kader Hep Erken Zaman Hep Geç (2008, 2020)
• Osman Özbahçe: Zarifoğlu Efsane ve Şiir (2023)
• Osman Özbahçe: Zarifoğlu İns’teki Yabancı (2023)

Adını Taşıyan Okullar ve Ödüller

Cahit Zarifoğlu’nun adı çeşitli okul ve kurumlara verilmiştir:

• Ankara Etimesgut ve İstanbul Başakşehir‘de ilkokullar
• Kahramanmaraş‘ta bir ortaokul
• İstanbul Beylikdüzü‘nde bir lise
• İstanbul Ataşehir‘de bir imam hatip lisesi
• Konya Selçuklu ve Mersin Toroslar‘da Anadolu liseleri
• Bursa Mustafakemalpaşa‘da bir ilköğretim okulu
• İstanbul Üsküdar‘da bir park
• İstanbul Esenler‘de Cahit Zarifoğlu Bilgi Evi

Ödüller

2003 yılından itibaren Şiir ve Edebiyat Girişimi tarafından her yıl ölüm yıldönümüne yakın tarihlerde Cahit Zarifoğlu Ödülü verilmektedir. Ve her yıl ölüm yıl dönümünde mezarı başında anılmaktadır.

Televizyon Dizisi

TRT tarafından “Yedi Güzel Adam” adlı şiirinden esinlenilerek yapılan 39 bölümlük dizi, 19 Nisan 2014 – 20 Nisan 2015 tarihleri arasında iki sezon olarak yayımlanmıştır.

Eserlerinin Yayımı

Zarifoğlu’nun eserleri uzun yıllar Beyan Yayınları tarafından yayımlandı. 2022 yılından itibaren bu görevi Ketebe Yayınları üstlenmiştir.

Not: Bu yazı hazırlanırken şu kaynaklardan faydalanılmıştır:

1. TDV İslam Ansiklopedisi – Zarifoğlu, Abdurrahman Cahit
2. Vikipedi – Cahit Zarifoğlu