**Hz. ÖMER (r.a)**

Arapça’da عدل a-d-l fiili adaletli olup, âdil davranmayı ifade eder. Fakat Hz. Ömer’in adâleti, hak ve hakikate riayeti anlatılırken yani “Ömer âdildir” cümlesi yetersiz bulunarak, âdil olma vurgusu daha belirgin olan “Ömer adâletin tâ kendisidir” şeklinde ifade edilir. Peki, kimdir bu “devâsâ âdil olan” Hz. Ömer (r.a) Efendimiz?

Cennetle müjdelenen ikinci Halife Hz. Ömer (r.a), Efendimiz’den (s.a.v) 13 yıl sonra m. 584 yılında Mekke’de dünyaya geldi. (İbn Sa’d, III, 265-266) 27 yaşında müslüman olan Hz.Ömer’in (r.a) İslam’a girişinin hikâyesi oldukça ilginçtir: Hz. Peygamber’i (s.a.v) öldürmek için yola çıkan fakat sonra kızkardeşi Fâtıma ve yine cennetle müjdelenen eniştesi Said b. Zeyd’in müslüman olduklarını duyarak onların evine giden Hz. Ömer, evde Kur’an-ı Kerim okunduğunu duyunca adeta kendinden geçerek kardeşi ve eniştesini hırpalamış fakat bundan pişman olup kalbi yumuşayınca, okuduklarını tekrar etmelerini istemiştir. Okunan Tâhâ Sûresi’ndeki âyetlerden etkilenen Hz. Ömer, hemen koşarak Hz. Peygamber’in (s.a.v) huzuruna çıkmış,  müslüman olması için “Allah’ım dini Ömer’le aziz kıl” (Tirmizî, Menâkıb, 18) şeklinde dua edilen “iki Ömer’den biri” olarak  İslam’a girmiştir. (İbn İshâk, Sîre, s. 160-165)

Sert bir mizaca sahip olan Hz. Ömer’in (r.a) İslam’a girişi ile kuvvetlenen müslümanlar kendilerine olan özgüvenleri neticesinde Kâbe’de açıktan ibadete başladılar. Abdullah b. Mes’ûd onun hakkında “Ömer’in müslüman olması bir fetih, onun hicreti bir yardım, idareciliği ise bir rahmettir.” (İbn İshâk, s. 160-165) demiştir. Açıktan, korkusuzca ve müşriklere meydan okuyarak Medine’ye hicret etmiş, Bedir, Uhud, Hendek ve Hayber gazvelerine ve çok sayıda seriyyeye katılmıştır. Efendimiz’in (s.a.v) vefâtından itibaren, Halife seçilen Hz. Ebû Bekir’e her konuda yardımcı olmuş, müslümanların idarî, askerî ve hukukî problemleri ile yakından ilgilenmiştir. Hz. Ebû Bekir’in (r.a) vefâtı ile Halife seçilen Hz. Ömer (r.a), bir çok bölgede fetihler gerçekleştirdi. Irak bölgesinde Sâsânî/Pers İmparatorluğu, Suriye ve Mısır’da Bizans İmparatorluğu yenilgiye uğratılmış, Azerbaycan, Ermenistan ve Kudüs İslam topraklarına katılmıştır.

Hz. Ömer’in (r.a) sert mizacı, adaletsizliği değil, onun insanlar arasında makam, mevki, soy ve rütbe farkı gözetmeksizin âdil yargılama prensibi sonucu adaletten asla taviz vermemesini doğurmuştur. Araplarda asabiyet yani kendi aşiretini kollayıp gözetme ön planda olmasına rağmen Hz. Ömer (r.a) adam kayırmamış,  kendi akraba ve yakınlarını idarî bir göreve getirmek suretiyle asla kadrolaşmaya gitmemiştir. Belki de bu yüzden yakın akraba ve dostlarından olmayan valiler üzerinde tavizsiz ve ciddiyetle yönetimde adaleti sağlamış fakat halka karşı son derece müşfik davranmıştır. **Merhum Akif’in “Kocakarı ile Ömer” şiirindeki,**

“Kenâr-ı Dicle’de bir kurt aşırsa bir koyunu,

Gelir de adl-i ilâhi sorar Ömer’den onu!

Bir ihtiyar karı bî-kes kalır, Ömer mes’ul!

Yetîmi, girye-i hüsran alır. Ömer mes’ul!” (Safahat, Huzur yay., İst. 1989, s. 148)

Almanya vize başvuru Amaçları

Şeklindeki mısralar, onun merhamet ve mesûliyetinin bilinen en güzel örneklerindendir. Günlerden bir gün yardımcısı Eslem’le birlikte Medine’nin kenar bölgelerindeki Harra civarında ışık yanan ve bir kadının iki küçük çocuğu ile bir tencerenin etrafında beklediklerini gördü. Yanlarına yaklaştılar. Tencere kaynıyor, etrafındaki çocuklar ise ağlıyordu. Çocukların açlıktan ağladıklarını ve onları bununla avuttuğunu söyleyen kadıncağız, “Allah bunu Ömer’den elbette soracaktır.” diye ekledi.

Hz. Ömer (r.a) ise kadına “Ömer senin bu durumunu nereden bilsin?” diye çıkışınca kadın, “Madem bilemeyecekti ve unutacaktı, neden halife oldu?” karşılığını verdi. Hz. Ömer (r.a) ve Eslem hemen gidip hazineden aldıkları, bizzat Hz. Ömer’in (r.a) sırtında taşıdığı bir çuval dolusu erzakla geri döndüler. Orada bizzat yemeği Hz. Ömer (r.a) hazırlayıp pişirdi ve onları doyurdu. Hz. Ömer (r.a) oradan ayrılırken kadın; “Siz bu işe Ömer’den daha layıksınız.” deyince Hz. Ömer (r.a), “Ömer’e dua et. Bir gün onu ziyarete gidersen beni orada bulursun” dedi. (İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-Gàbe, IV, 67)

İslam tarihinde “Muvafakât-ı Ömer” diye bilinen birtakım olaylar üzerine inen âyetler söz konusudur. Bedir esirlerinin durumu, içkinin yasaklanması ve Hz. Aişe (r.ah) annemize atılan iftiraya karşı gösterdiği yürekli duruş üzerine inen âyetler bunun en güzel örneklerindendir. Hz. Ömer’in (r.a) hakkı ayakta tutmak için gösterdiği çaba ve bazı olaylara karşı yaklaşımı, firâseti ve isabeti Efendimiz (s.a.v) tarafından övülmüştür:

“Sizden önce geçen ümmetlerde bazen ilham sahipleri bulunurdu. Eğer benim ümmetimde onlardan biri bulunursa, Ömer b. Hattab onlardandır” (Müslim, Fedâilü’s-Sahâbe, 23).

“Allah doğruyu Ömer’in lisanı ve kalbi üzere kılmıştır.” (Üsdü’l-Ğâbe, IV, 151)

“Rabbime üç şeyde muvafık düştüm: Makâm-ı İbrâhim’de, Hicab’da ve Bedir esirlerinde” (Buhârî, Tefsir, 1:9).

Devlet olma gereklerinin hukukî ve siyasî altyapısını daha da geliştiren Hz. Ömer, kamu malına bakışında, devletin mumunu söndürüp, kendi işinde kendi mumunu yakarak çalışması, hafızalarımızda yer etmiştir. Hz. Ömer (r.a) h. 23 yılında Ebû Lü’lü adlı bir köle tarafından namaz sırasında şehit edilmiştir.